Người dân mang khẩu trang trong đại dịch COVID-19. ẢNh minh hoạ: DR/Baotintuc

1. Có gì khác biệt giữa dịch bệnh và đại dịch?

Trước ngày 11/3, sự bùng phát của COVID-19 được WHO mô tả là một dịch bệnh, có nghĩa là nó đã lây nhiễm cho nhiều người và nhiều cộng đồng cùng một lúc.

Với việc tuyên bố sự lây lan dịch bệnh lần này là một đại dịch, WHO muốn chỉ ra rằng COVID-19 đã chính thức lan rộng khắp thế giới, đồng thời phản ánh mối lo ngại của WHO về mức độ báo động từ sự lây lan và tính nghiêm trọng của virus Corona mới (SARS-CoV-2), cũng như mức độ nghiêm trọng của việc không hành động, và dự báo số trường hợp nhiễm bệnh, tử vong và số quốc gia bị ảnh hưởng sẽ tiếp tục gia tăng.

2. Hiện có nên lo lắng hơn về COVID-19 không?

Gọi COVID-19 là đại dịch không có nghĩa là nó trở nên nguy hiểm hơn, mà đó là sự thừa nhận về sự lây lan toàn cầu của virus SARS-CoV-2.

Trong cuộc họp báo công bố đại dịch, Tổng giám độc WHO Tedros Adhananon Ghebreyesus đã nói như vậy, đồng thời nhấn mạnh rằng việc nhán dãn “đại dịch” không thay đổi đánh giá của WHO về mối đe dọa do virus này gây ra, không làm thay đổi những gì WHO đang làm, cũng như không làm thay đổi những gì các quốc gia nên làm. 

Ông Tedros cũng kêu gọi thế giới đừng quá chú trọng vào từ "đại dịch", mà thay vào đó hãy tập trung vào 5 cụm từ: Phòng ngừa, Chuẩn bị, Sức khỏe cộng đồng, Lãnh đạo chính trị và Người dân.

Người đứng đầu WHO thừa nhận sự lây lan của COVID-19 là đại dịch đầu tiên do virus SARS-CoV-2 gây ra, tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng tất cả các quốc gia vẫn có thể thay đổi tiến trình của đại dịch này và đại dịch thực sự có thể được kiểm soát.

3. Các nước nên làm gì?

WHO nhắc lại lời kêu gọi các quốc gia cần phát hiện, kiểm tra, điều trị, cô lập, truy tìm và động viên người dân, để đảm bảo có thể ngăn chặn sự lây lan rộng hơn trong cộng đồng.

Mặc dù hơn 126.000 trường hợp mắc bệnh đã được ghi nhận tại 122 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, nhưng hơn 90% các trường hợp đó tập trung chỉ ở bốn quốc gia: Trung Quốc, Italy, Hàn Quốc và Iran.

Theo thống kê của WHO, ở 2 trong số 4 quốc gia nói trên (Trung Quốc và Hàn Quốc), số lượng các ca bệnh mới đã giảm đáng kể. 81 quốc gia vẫn chưa báo cáo bất kỳ trường hợp nhiễm COVID-19 nào và ở 57 quốc gia khác, chỉ có từ 10 trường hợp nhiễm bệnh trở xuống.

Tuy nhiên, vẫn còn những lo ngại đáng kể nhiều quốc gia không hành động đủ nhanh, hoặc không thực hiện đủ hành động khẩn cấp và tích cực mà WHO cho là bắt buộc.

Ngay cả trước khi tuyên bố đại dịch, WHO đã ủng hộ cách tiếp cận toàn chính phủ để đối phó với cuộc khủng hoảng này, trên cơ sở mọi lĩnh vực đều bị ảnh hưởng, không chỉ riêng ngành y tế.

4. Tôi nên làm gì?

Mặc dù cảm thấy lo lắng về sự bùng phát của đại dịch là điều dễ hiểu, WHO nhấn mạnh một thực tế rằng, nếu bạn không ở trong khu vực nơi COVID-19 lây lan hoặc chưa đi từ khu vực có virus lây lan, không tiếp xúc với một bệnh nhân dương tính với virus SARS-CoV-2, thì nguy cơ nhiễm bệnh của bạn vẫn ở mức thấp.

Tuy nhiên, tất cả chúng ta có trách nhiệm bảo vệ chính mình và những người xung quanh. Theo đó, mọi người nên thường xuyên rửa tay (và rửa kỹ, bằng xà phòng); duy trì khoảng cách ít nhất 1 mét với bất kỳ ai ho hoặc hắt hơi, và tránh tiếp xúc cơ thể khi chào hỏi; tránh chạm vào mắt, mũi và miệng của mình; che miệng và mũi bằng khuỷu tay hoặc khăn giấy dùng một lần khi ho hoặc hắt hơi; và ở nhà và tìm kiếm sự chăm sóc y tế từ các cơ quan y tế địa phương nếu cảm thấy không khỏe.

Trong khi virus có thể lây nhiễm cho mọi người ở mọi lứa tuổi, có bằng chứng cho thấy người già (60 tuổi trở lên) và những người mắc các bệnh tiềm ẩn (như bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh hô hấp mãn tính và ung thư) có nguy cơ nhiễm bệnh và nguy kịch cao hơn.

WHO và các cơ quan khác của LHQ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đoàn kết và tránh kỳ thị các thành viên trong cộng đồng khi đối mặt với đại dịch. 

5. Có thể lấy thông tin đáng tin cậy ở đâu?

Theo UN News, nơi tốt nhất để có được thông tin đáng tin cậy là trang web của WHO, www.who.int. Tại đây, mọi người có thể tìm thấy những lời khuyên toàn diện, về cách giảm thiểu rủi ro lây lan hoặc những thông tin mới nhất về COVID-19.

Ngoài ra, mọi người cũng nên kiểm tra trang web chính thức của địa phương và khu vực đang sinh sống, nơi có thể có những thông tin y tế cụ thể, cũng như tin tức liên quan đến cộng đồng xung quanh, như những hướng dẫn du lịch và các điểm nóng bùng phát.

WHO cũng cảnh báo rằng, một số thông tin giả và lừa đảo đang lưu hành trực tuyến. Tội phạm đã lợi dụng sự lây lan của virus để đánh cắp tiền hoặc thông tin nhạy cảm và, theo WHO, nếu bất kỳ ai được liên hệ bởi một người hoặc tổ chức tự xưng là từ WHO, bạn nên thực hiện các bước để xác minh tính xác thực của người hoặc tổ chức đó.

Trang web của WHO còn bao gồm một phần về những thông tin sai lệch, làm sáng tỏ một số lý thuyết không có căn cứ đang được lưu hành trực tuyến. Ví dụ, có thông tin được đồn rằng thời tiết lạnh có thể tiêu diệt virus, rằng tắm nước nóng hoặc ăn tỏi có thể ngăn ngừa nhiễm bệnh hoặc muỗi có thể là trung gian làm lây lan virus. Theo khẳng định của WHO, hiện không có bằng chứng cho bất kỳ giả thuyết nào nói trên.

BẢO NGHI (Lược dịch từ UN News & WHO)