Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN/VOV

Mở rộng quan hệ quốc phòng và chiến lược của Nhật Bản với cả Việt Nam và Indonesia, ông Suga nhấn mạnh vai trò trung tâm của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đối với an ninh khu vực, đồng thời củng cố chính sách “Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và cởi mở” của Nhật Bản.

Mặc dù ảnh hưởng toàn cầu của Nhật Bản có thể đã giảm sút từ những năm 1980, song nước này vẫn đóng vai trò chiến lược quan trọng ở Đông Nam Á. Nhìn chung, Nhật Bản vẫn là nguồn đầu tư cơ sở hạ tầng lớn hàng đầu trong khu vực. Điều quan trọng, Nhật Bản cũng đang nổi lên như một đối tác quốc phòng lớn.

Điều này được tạo nên một phần nhờ vào người tiền nhiệm là Cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, người đã mang lại thước đo cho sự ổn định và niềm tin vốn đã bị thiếu hụt trong suốt “thập kỷ mất mát” do kinh tế đình trệ. Trên cương vị thủ tướng, ông Abe đã có các chuyến thăm đến hơn 40 nước đang phát triển, cùng với đó là cam kết thực hiện các thỏa thuận viện trợ, đầu tư và thương mại lớn. Cựu Thủ tướng Shinzo Abe đã khéo léo điều hướng những thay đổi chính trị của Đông Nam Á, xây dựng mối quan hệ cá nhân với các nhà lãnh đạo tinh anh nhất.

Ngoài ra, Nhật Bản cũng tăng cường chi tiêu quốc phòng. Trên thực tế, Nhật Bản đã đi đầu trong việc tăng cường khả năng an ninh hàng hải ở Philippines, Việt Nam và Malaysia mỗi khi các nước chống lại những hành động hung hăng của Trung Quốc trên Biển Đông.

Đối với Việt Nam, ông Suga đã ký một thỏa thuận quốc phòng mới giữa Việt Nam và Nhật Bản bao gồm việc cung cấp các vũ khí tiên tiến. Tại Jakarta (Indonesia), ông Suga cũng đã thúc đẩy việc thể chế hóa các cuộc đàm phán “2+2” giữa các quan chức về chính sách đối ngoại và quốc phòng hàng đầu của Nhật Bản và Indonesia.

Đồng thời, thủ tướng Nhật Bản cũng thể hiện sự ủng hộ của mình đối với việc khôi phục nhanh chóng thương mại và vấn đề đi lại giữa Nhật Bản và các nước đối tác Đông Nam Á khi cuộc khủng hoảng COVID-19 lắng xuống, cùng với đó là cam kết hỗ trợ 470 triệu USD dể giúp Tổng thống Indonesia Joko Widodo quản lý phản ứng của đất nước đối với đại dịch COVID-19.

Thời điểm diễn ra chuyến thăm của Thủ tướng Nhật Bản Suga đặc biệt quan trọng, nhất là khi chỉ vài tuần sau khi Tokyo tổ chức cuộc họp đối thoại an ninh bốn bên gồm Mỹ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản. Với chuyến thăm đến Việt Nam và Indonesia, ông Suga trấn an các nước ASEAN rằng họ sẽ không bị các cường quốc cạnh tranh lấn lướt khi định hình một cấu trúc an ninh khu vực bao trùm.

Bày tỏ sự ủng hộ hết mình đối với chính sách Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của ASEAN, Thủ tướng Yoshihide Suga cho biết chính sách này có nhiều điểm tương đồng cơ bản với chính sách Ấn Độ - Thái Bình Dương của Nhật Bản. Đáp lại, Tổng thống Indonesia Joko Widodo cũng bày tỏ sự hài lòng trước cam kết của Nhật Bản đối với ASEAN, đặc biệt là trước sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các siêu cường trên thế giới.

Sự hỗ trợ liên tục và toàn diện của Nhật Bản với khu vực đã và đang cung cấp cho Đông Nam Á một hàng rào chắc chắn để chống lại những thay đổi trong chính sách đối ngoại của Mỹ, cùng lúc tạo ra bức tường thành quan trọng chống lại hành động của Trung Quốc.

Cần phải thừa nhận rằng, Cựu Thủ tướng Shinzo Abe và Thủ tướng Yoshihide Suga của Nhật Bản hoàn toàn có khả năng đưa ra những lựa chọn đáng tin cậy cho Đông Nam Á.

Đan Lê (Lược dịch từ Nikkei News)