Các đại biểu chụp ảnh chung tại Hội nghị Bộ trưởng Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) giữa kỳ lần thứ tám, ngày 3/8/2019. Ảnh: Lương Tuấn/Pv TTXVN tại Trung Quốc

Trong đó, thành tựu to lớn nhất là kết thúc đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) vào tháng 11 bởi 15 quốc gia bao gồm 10 nước thành viên ASEAN và 5 quốc gia đối tác đối thoại là Trung Quốc, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc và New Zealand.

Theo tuyên bố chung của các vị lãnh đạo tại Hội nghị Cấp cao RCEP lần thứ 3, các cuộc đàm phán dựa trên văn bản của 15 quốc gia đã hoàn thành tổng cộng 20 chương về tất cả các vấn đề tiếp cận thị trường. Hiện các bên đang rà soát vấn đề pháp lý để tiến hành ký kết vào năm 2020.

Mặc dù phải đối mặt với nhiều lời chỉ trích xong nhìn chung, hoàn thành đàm phán RCEP vẫn là một thành công.

Thành tựu

Đầu tiên, thỏa thuận này sẽ cho phép các doanh nghiệp tiếp cận thị trường tốt hơn, cũng như tăng cường mạng lưới sản xuất xuyên quốc gia và từ đó cho phép người tiêu dùng trải nghiệm sử dụng nhiều loại hàng hóa hơn.

Thứ hai, việc Ấn Độ từ chối ký kết thỏa thuận lần này không được xem là một thất bại, vì cánh cửa chào đón Ấn Độ quay trở lại bàn đàm phán và ký kết cùng các nước vẫn đang mở rộng. Ngoài ra, ngay cả khi không có Ấn Độ, thỏa thuận RCEP vẫn được ký kết theo đúng kế hoạch, đưa RCEP trở thành khối thương mại lớn nhất thế giới về cả dân số và sức nặng kinh tế. Tuy nhiên, hiệp ước này sẽ nhỏ hơn dự kiến khi chỉ tạo ra một thị trường bao phủ 2,2 tỷ người (giảm từ 3,6 tỷ người) và sẽ chiếm 29% (giảm từ 33%) GDP của toàn cầu.

Thứ ba, RCEP sẽ khôi phục niềm tin thị trường của 15 quốc gia tham gia ký kết hiệp định, bao gồm 10 nước thành viên ASEAN. Thỏa thuận sẽ tạo nên một thị trường mà tại đây, các nước sẽ cùng nhau chống lại sự gia tăng của tình trạng bất ổn và chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang ngày một leo thang.

Thứ tư, RCEP cho phép ASEAN tiến gần hơn đến mục tiêu hoàn thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025 (AEC 2025) – dự án về hội nhập kinh tế giữa 10 quốc gia Đông Nam Á. Cụ thể, RCEP sẽ giúp các nước hội nhập tốt hơn vào nền kinh tế thế giới và đạt được một “ASEAN toàn cầu”. Đây là một trong số những mục tiêu của AEC 2025.

Được biết trong năm 2019, ASEAN đã rất nỗ lực thúc đẩy phát triển bền vững. Trong năm này, ASEAN đã nhất trí thành lập và ra mắt Trung tâm Đối thoại và Nghiên cứu Phát triển Bền vững ASEAN (ACSDSD), mục tiêu chính nhằm thúc đẩy phối hợp về phát triển bền vững giữa ASEAN và các nước đối tác.

ACSDSD có thể tăng cường sự lãnh đạo của ASEAN trong công tác thúc đẩy phối hợp quốc tế về phát triển bền vững bằng cách cung cấp một nền tảng để ASEAN tập hợp các bên liên quan, từ đó các bên có thể trao đổi tầm nhìn và ý kiến về nhiều vấn đề. Trung tâm cũng được kỳ vọng sẽ giúp ASEAN đạt được các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hiệp quốc vào năm 2030.

Thách thức

Tuy nhiên, cũng cần phải nhìn nhận rằng khu vực vẫn phải đối phó với nhiều thách thức vào năm 2020. Mối quan tâm đầu tiên là sự tham gia của Ấn Độ vào RCEP. Trong đó sự tham gia của quốc gia này vào hiệp định sẽ không chỉ mở rộng thị trường tổng quát của khu vực mà còn tăng cường phát triển chuỗi cung ứng dịch vụ xuyên quốc gia.

Bên cạnh đó, RCEP cũng không hỗ trợ các quốc gia ASEAN miễn nhiễm với những tác động đến từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung..., những cuộc cạnh tranh công nghệ trong thời gian tới sẽ không mang lại kết quả tốt cho các nước ASEAN bởi nó có thể kéo theo sự phân chia của các mạng 5G, đòi hỏi các quốc gia trong khu vực có thể sẽ buộc phải chọn 1 hệ thống 5G nhất định.

Về phát triển bền vững, những thách thức đáng kể vẫn còn. Để giải quyết những thách thức đang còn tồn tại và thúc đẩy con đường phát triển, tương lai phát triển của khu vực, giới chuyên gia khẳng định chính phủ các nước cần đưa ra chính sách hành động phù hợp và khẩn trương tăng cường hợp tác xuyên quốc gia để đạt được mục tiêu chung.

Đan Lê (Lược dịch từ East Asia Forum)