Tham dự hội thảo có ông Lê Phạm Mạnh Hà, Phụ trách Văn phòng Tổ Biên tập Tiểu ban Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV; TS. Đinh Viết Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia; TS. Bùi Thị Thu Hương, Trưởng bộ môn Giáo dục ứng dụng, Học viện Quản lý giáo dục; TS. Phạm Xuân Khánh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề công nghệ cao Hà Nội; TS. Bùi Thị Thu Loan, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội; TS. Nguyễn Ngọc Hiếu, Phó Giám đốc Trung tâm Ươm tạo và đào tạo công nghệ cao, Ban Quản lý khu công nghệ cao Hòa Lạc; TS. Nguyễn Quốc Văn, Học viện Kỹ thuật Quân sự; TS. Võ Hải Long, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội; cùng đại diện một số Sở, ngành, quận, huyện của Thành phố.

Viện trưởng Lê Ngọc Anh chủ trì Hội thảo

Phát biểu mở đầu hội thảo, TS. Lê Ngọc Anh cho biết, phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo (ĐMST) luôn được Đảng và Nhà nước coi là quốc sách hàng đầu, là nền tảng, động lực phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Tại Hà Nội, Thành phố cũng có nhiều chủ trương, chính sách cụ thể nhằm hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp ĐMST, tuy nhiên hoạt động khoa học, công nghệ và ĐMST của Thành phố vẫn còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng, thiếu cơ chế, chính sách phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Hội thảo hôm nay là hoạt động thuộc Đề án “Xây dựng cơ chế, chính sách phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn thành phố Hà Nội” do UBND thành phố Hà Nội giao Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội thực hiện theo Quyết định số 3501/QĐ-UBND, ngày 26/9/2022 về việc phê duyệt đề cương đề án “Xây dựng cơ chế, chính sách phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn thành phố Hà Nội” và Quyết định số 1446/QĐ-UBND ngày 10/3/2023 về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 3501/QĐ-UBND ngày 26/9/2022. Đề án hướng tới mục tiêu xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm hoàn thiện và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn thành phố Hà Nội; tạo lập môi trường thuận lợi để thúc đẩy, hỗ trợ quá trình hình thành và phát triển các loại hình doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới, khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh, lợi thế so sánh góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Thủ đô nhanh và bền vững.

Toàn cảnh hội thảo

Hà Nội đang hội tụ nhiều yếu tố để trở thành trung tâm khởi nghiệp, ĐMST tầm Quốc gia. Hiện Hà Nội có khoảng 1.000 doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST trên tổng số 3.800 doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST của cả nước (chiếm 26,32%), 32 tổ chức ươm tạo trên tổng số 84 tổ chức của cả nước (chiếm 38,1%), 14 tổ chức thúc đẩy kinh doanh trên tổng số 35 tổ chức của cả nước (chiếm 40%). Từ năm 2016 đến nay, các doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn Thành phố đã huy động được 999,52 triệu USD với 99 thương vụ gọi vốn thành công. Hà Nội là địa điểm lý tưởng để đặt trụ sở cho các công ty khởi nghiệp giáo dục, thương mại điện tử và tài chính. Trên địa bàn Thành phố cũng tập trung hơn 70% tổ chức khoa học và công nghệ, trường đại học và viện nghiên cứu của cả nước; 14 phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia, chiếm 82% số phòng thí nghiệm của cả nước. Hà Nội hội tụ chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành đang sinh sống  và  làm  việc trên địa  bàn  chiếm hơn 65% tổng  số các  nhà khoa học trong cả nước. Đặc biệt, từ ngày 24/11/2023, Khu Công nghệ  cao (CNC) Hòa Lạc chính thức được chuyển giao cho UBND thành phố Hà Nội quản lý, trở thành bước ngoặt quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển của Khu CNC Hòa Lạc với mục tiêu chính, thúc đẩy phát triển Khu CNC Hòa Lạc, bảo đảm giữ vững vai trò quan trọng trong việc thực hiện thành công chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và ĐMST của Quốc gia giai đoạn đến năm 2030.

Ngoài những lợi thế trên, thời gian qua, Hà Nội đã khẳng định vai trò là trung tâm hàng đầu về khoa học công nghệ và ĐMST của cả nước với nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Hiện Thành phố cũng đã tập trung hỗ trợ các đề tài, dự án sản xuất có giá trị thực tiễn và khả năng thương mại hóa cao; hỗ trợ phát triển ý tưởng, hoàn thiện công nghệ, phát triển sản phẩm mới làm cơ sở thành lập doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Tuy nhiên, các hoạt động khoa học, công nghệ và ĐMST của Thành phố vẫn còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng, thiếu cơ chế, chính sách phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Hơn nữa, một số nội dung hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo của Hà Nội tại Quyết định số 4889/QĐ-UBND, ngày 09/9/2019 của UBND Thành phố về phê duyệt đề án “Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2019 - 2025” không thực hiện được do không còn phù hợp với các chính sách điều chỉnh gần đây của Trung ương. Chính vì vậy, lĩnh vực này chưa thực sự trở thành động lực quan trọng để nâng cao năng suất lao động, khả năng cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô. Số doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo của Hà Nội gọi được vốn từ các quỹ đầu tư rất ít; phần lớn chỉ là doanh nghiệp nhỏ cung cấp sản phẩm, dịch vụ kỹ thuật số, mà chưa phát triển dựa trên nền tảng đổi mới sáng tạo đúng nghĩa. Ngoài ra, chưa có sự kết nối giữa cơ sở nghiên cứu - startup - nhà đầu tư - doanh nghiệp - tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, để thiết lập một mạng lưới tương trợ lẫn nhau...

Các chuyên gia đóng góp ý kiến tại hội thảo

Tại hội thảo, các chuyên gia đã đưa ra khá rõ nét thực trạng khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn Thành phố, chỉ ra những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST, những rào cản cho sự phát triển của các Vườn ươm trong trường đại học, cao đẳng, học viện. 5 ý kiến tham luận tại hội thảo đều đồng tình cho rằng, để thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, giai đoạn tới, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Thủ đô cần phát triển mạnh mẽ hơn để thực sự trở thành môi trường thuận lợi kiến tạo, nuôi dưỡng các ý tưởng và doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST. Hệ sinh thái có sự tham gia từ khu vực tư nhân, nhất là của các chuyên gia, nhà đầu tư, người Việt Nam thành công ở nước ngoài, do đó cần thiết phải có một đầu mối thống nhất quản lý, đóng vai trò điều phối các nguồn lực, như: công nghệ, con người, vốn đầu tư... Các sự kiện liên quan khởi nghiệp ĐMST cần hướng tới phục vụ các mục tiêu, mục đích khác nhau, tránh trùng lặp, dàn trải. Trong đó, vai trò của chính quyền Thành phố và một đầu mối điều phối chung có tính quyết định trong việc hình thành và nuôi dưỡng sự phát triển lành mạnh của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Thủ đô. Thành phố cần tác động toàn diện tới các thành tố của hệ sinh thái, thúc đẩy mối liên kết, từ đó giúp hình thành lực lượng doanh nghiệp mạnh, làm đòn bẩy tăng trưởng  kinh tế  nhanh, chất lượng và bền vững.

Kết luận tại hội thảo, TS. Lê Ngọc Anh trân trọng cảm ơn và tiếp thu các ý kiến tâm huyết của các chuyên gia về các cơ chế, sính sách phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Hà Nội. Cơ chế, chính sách phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo sẽ hình thành sau các cuộc khảo sát, hội thảo, nghiên cứu chuyên sâu để hướng tới sự vượt trội nhất để góp phần hoàn thiện và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn Thành phố. 9 giải pháp đưa ra trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã đề cập đến vấn đề phát triển khoa học công nghệ, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Do đó quan trọng là cơ chế, chính sách để đạt được mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩu phát triển hệ sinh thái ĐMST, từ đó góp phần phát triển Thủ đô Hà Nội.

Thực hiện: Phòng Nghiên cứu Tổng hợp