Người lao động cần được đảm bảo quyền lợi (ảnh minh họa)

Câu chuyện về món nợ BHXH đã và đang nóng lên khi nhiều DN trên địa bàn tỉnh tiếp tục chây ỳ không đóng BHXH cho người lao động (NLĐ). Rất nhiều lao động gõ cửa các ngành chức năng trong những ngày cuối năm để nhờ tìm cách tháo gỡ. Tuy nhiên, nhiều lao động lại không muốn kiện cáo hay làm to chuyện dẫu biết doanh nghiệp chiếm dụng quỹ BHXH.

Tôi gặp chị S. tại Phòng “một cửa” BHXH tỉnh, giọng buồn buồn chị kể: Nghe mọi người kháo nhau, DN còn nợ BHXH nên tôi lo lắng sợ vài bữa sinh nở không được hưởng chế độ trợ cấp thai sản. Đến hỏi BHXH thì họ cho biết, 10 tháng nay DN không đóng tiền BHXH, tôi hỏi có cách nào tháo gỡ thì được biết, DN đóng BHXH thời gian nào thì NLĐ được chốt sổ thời điểm ấy...

Rất nhiều trường hợp như chị S. mà tôi gặp đều không muốn làm lớn chuyện trong lúc này vì sợ mất việc. Chừ thời buổi khó khăn kiếm việc không ra nên tôi chỉ biết cách “năn nỉ” chủ doanh nghiệp ưu tiên đóng BHXH để giải quyết kịp thời cho tôi. Họ cũng hứa hẹn, bảo yên tâm sẽ giải quyết rốt ráo nhưng tôi vẫn nơm nớp lo, chị S. chia sẻ.

Chính tâm lý sợ mất việc dẫn đến hệ lụy khi có người bị doanh nghiệp nợ trên 70 triệu đồng cả tiền lương lẫn BHXH.  Nhiều bài học nhãn tiền khi DN làm ăn khó khăn, chấm dứt hợp đồng lao động, đồng nghĩa với NLĐ trắng tay. Thậm chí, lao động có ủy quyền cho công đoàn ngành kiện DN ra tòa thì khả năng được nhận chế độ cũng không mấy khả quan… Đa số các vụ kiện chủ DN nợ BHXH, nợ lương đều vắng mặt, trong khi đó tài sản không còn, nhà xưởng chủ yếu là thuê cho nên rất khó thi hành án để trả lương và chốt sổ BHXH cho NLĐ.

Do tác động của dịch COVID-19 ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất - kinh doanh của DN, số lượng lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN giảm; số đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN nhiều hơn. Trong vòng 10 tháng, tổng số tiền các đơn vị nợ BHXH trên địa bàn toàn tỉnh là 227.711 triệu đồng, trong đó, nợ BHXH là 171.313 triệu đồng, nợ BHTN: 6.913 triệu đồng, nợ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp là 1.458 triệu đồng… Đã đành thiên tai, dịch bệnh khiến DN làm ăn khó khăn, tuy nhiên, ý thức chấp hành BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của một số DN còn thấp, đặc biệt là DN nhỏ và siêu nhỏ. Chưa kể, việc trục lợi BHXH vẫn còn diễn ra ở nhiều nơi dưới nhiều hình thức khác nhau, nhưng chưa được xử lý triệt để.

Trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội, Thừa Thiên Huế đã tập trung rà soát danh sách các đơn vị sử dụng lao động, số NLĐ tham gia BHXH, số thu, số nợ của từng đơn vị. Trên cơ sở đó, gọi điện và gửi văn bản đôn đốc thu để các đơn vị đối chiếu… Đối với những đơn vị, DN đặc biệt khó khăn, đủ tiêu chí đã được giải quyết tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng có những DN dựa vào tình hình dịch bệnh để lấy cớ chậm đóng, chây ì nợ đọng BHXH, khiến số nợ BHXH tăng cao.

BHXH tỉnh cũng khuyến cáo các đơn vị, DN nếu có hành vi trốn đóng, nợ đọng bảo BHXH, BHYT có thể sẽ phải đối mặt với án phạt nghiêm khắc, chịu hình phạt tù, phạt tiền theo quy định tại Bộ Luật Hình sự Ngoài ra, trong những tháng cuối năm, BHXH tỉnh tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành tập trung đợt cao điểm thanh tra, kiểm tra các đơn vị nợ đóng BHXH, yêu cầu đơn vị nộp tiền BHXH theo quy định của pháp luật. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cải tiến lề lối, tác phong làm việc để đem lại sự hài lòng cao nhất cho người dân, doanh nghiệp, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia và thụ hưởng các chế độ BHYT, BHXH.

Bài, ảnh: An Nhiên