Ngang nhiên, xảo quyệt

1h sáng 25/12, trên cầu Hiền Sĩ (Phong Sơn) trong lất phất mưa phùn cùng màn đêm tĩnh mịch có thể nghe rõ tiếng cá quẫy đuôi, bất chợt một bóng người từ sau lưng áp sát nhóm phóng viên, đứng sát rạt, nhìn chằm chằm và yên lặng.

Trong đêm tối, chỉ thấy bóng người này thoáng nhếch mép cùng nụ cười đe dọa hơn là thiện chí với những người đang căng mắt về phía thuyền máy đang hút trộm cát sạn. Khi bóng người này bỏ đi, chừng 5 phút sau, từ khu vực thôn Hiền Sĩ, chiếc thuyền dời sang bên kia sông – thuộc địa phận thôn Long Khê (phường Hương Vân – TX. Hương Trà) và… cắm vòi hút tiếp.

Cùng người dân thôn Hiền Sĩ theo dõi bọn trộm cát

Tối 25/12, nhóm phóng viên tiếp tục quay lại sông Bồ, cách nơi cũ khoảng 500m. Nhưng từ thời điểm đó đến rạng sáng 26/12, sông Bồ khá yên tĩnh, trừ một chiếc xe máy không hiểu vì lý do gì cứ dạo tới dạo lui quanh khu vực này. Sau một đêm thức trắng cùng nhóm phóng viên, ông B.H – người dân thôn Hiền Sĩ thở dài: “Kiểu ni là bị tụi “chim lợn” phát hiện rồi”.

“Chim lợn” ông B.H nói là những người được những đối tượng phái đi tiền trạm, “đón lõng” từ xa để dò xét tình hình, xem có người lạ từ ngoài vào thôn hay không.

“Tụi ni tuy không phải người địa phương nhưng như “ma xó”, nhớ mặt từng người trong thôn, thuộc vanh vách giờ giấc sinh hoạt từng nhà gần nơi chúng dự tính hút trộm cát. Ai hay thức khuya, ngủ sớm hoặc vắng nhà chúng nó cũng biết. Mấy ngày nay anh em (nhóm phóng viên) về đây tụi nó nhớ mặt nên chắc lộ rồi”, anh Đ. – người thôn Hiền Sĩ, có ngôi nhà trong thôn tiếp lời ông Bảo.

"Thôn chúng tôi rình bắt nhiều lần nhưng không phải lần nào cũng giáp mặt tụi nó. Mà lạ, có ngày tập trung đông anh em, dù rất bí mật nhưng chẳng thấy bóng dáng tụi nó đâu. Nhưng ngày nào chỉ có 2-3 người thì 1, 2h sáng là có 2-3 thuyền tới hút. Ngoài “chim lợn”, chả nhẽ có người trong thôn, trong xã tiếp tay cho những đối tượng này", một người dân đặt nghi vấn.

Tối 26/12, khi biết nhóm phóng viên tiếp tục có mặt, mười phút sau, một số người dân trên tay ná, đá, đèn pin lục tục tới.

“Không phải tụi tui manh động, nhưng quả thật chừ chỉ biết trông cậy vào những thứ này để dọa chúng nó được hôm nào hay hôm đó chứ chúng nó đậu ngoài sông, có là vận động viên ném lao cũng không ném tới thuyền được”,  anh H. V., một người trong nhóm phân trần.

Chỉ tính riêng khúc sông Bồ chảy ngang qua thôn Hiền Sĩ và bên kia là phường Long Khê đã có khoảng 4 thuyền máy, mỗi thuyền sức chứa từ 10-14 khối, đêm đêm thường tới lui “tác nghiệp”. Theo ghi nhận, “miệt mài” nhất là chiếc thuyền có sơn hàng chữ “9B…” màu xanh.

Nhiều đêm thấy trên bờ không có phản ứng là chúng nó ngang nhiên đưa thuyền vào sát bờ để hút. Tui ở bên kia đường mà vẫn nghe tiếng “ục, ục” đêm này qua đêm nọ, sáng ra thấy móng nhà toang hoác thì biết mức độ như thế nào.

Xói lở do nạn khai thác cát, móng nhà bà Lê Thị Luận (thôn Hiền Sĩ)  chưa biết bị nuốt chửng bất cứ khi nào

Vậy sao không báo với chính quyền? “Cách đây 1 tuần, chúng tôi đã báo với trưởng thôn Hiền Sĩ và được nghe vị này hứa sẽ báo với chính quyền xã. Tuy nhiên, đến bây giờ vẫn chưa thấy động thái nào từ phía xã và lực lượng chức năng”, B.H bức xúc.

Không được trợ giúp từ chính quyền địa phương nên chúng tôi đành hành xử như ri chứ không biết làm chi hơn. Cuối năm 2017, thôn Hiền Sĩ cũng có tổ tự quản, nhưng do không có kinh phí duy trì nên đã giải tán từ lâu, anh V. nói.

Giáp mặt 

Người dân tìm mọi cách cảnh báo bọn trộm cát nhưng chúng vẫn ngang nhiên hoạt động 

Câu chuyện nửa chừng, chợt ông B.H ra dấu yên lặng khi từ phía hạ nguồn văng vẳng tiếng đò máy. Ít phút sau, một chiếc cole di chuyển chậm cùng ánh đèn pin sáng rực quét loang láng 2 bên bờ sông Bồ. Khi phát hiện có nhiều bóng người do ánh điện đường hắt vào bức tường, chiếc cole quay ngược đầu. Và, sông Bồ tiếp tục có một đêm yên bình.

Nhưng sự yên bình đó chỉ trong trong chốc bởi rạng sáng ngày 27/12, ít nhất 3 thuyền máy cùng tiếng ùng ục hút cát náo động cả một khúc sông bất chấp phản ứng, xua đuổi của người dân thôn Hiền Sĩ. Thậm chí, sau khi thuyền đã đầy cát, những đối tượng này còn rọi đèn chỉ tay lên bờ văng tục: “Tụi bây coi chừng tau lên đập chết cha bây hết chừ” (?!) rồi mới nổ máy đủng đỉnh rời đi.

Đến tối 27 rạng sáng 28/12, sông Bồ lại thức giấc bởi tiếng thuyền máy ầm ĩ. Mười phút sau, tiếng ục ục hút cát vang lên. Lúc này, những người dân đã hỗ trợ chúng tôi đêm trước lại cầm đèn pin lao ra bờ sông.

Bất chấp ánh đèn chiếu thẳng vào mặt, bất chấp tiếng la hét và cơn giận lên đến đỉnh điểm của những người mong muốn bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ xóm thôn trước nguy cơ nhà cửa, tính mạng của người dân có thể bị dòng sông nuốt chửng do sạt lở từ nạn khai thác cát sạn trái phép bất cứ lúc nào, 2 chiếc thuyền máy, trong đó chiếc có sơn hàng chữ “9B…” màu vàng cùng hàng chữ xanh đầu mũi thuyền vẫn cứ thản nhiên “ăn cát".

Và, cho tới khi thuyền “no” cát rời đi trong sự phẫn uất của những người chống chọi với “sa tặc” vẫn không thấy bóng dáng của lực lượng chức năng có mặt.

"Sẽ huy động thêm nhân lực tuần tra"

Tình trạng khai thác cát trái phép ban đêm khiến người dân Hiền Sỹ bức xúc

Sáng 28/12/2018, khác với những phản ánh của người dân thôn Hiền Sĩ cùng những ghi nhận của nhóm phóng viên, Chủ tịch UBND xã Phong Sơn (Phong Điền) Nguyễn Quốc Tuấn cho biết, cuối năm 2017, UBND xã đã thành lập 5 tổ tự quản ở 5 thôn: Đông Dạ, Hiền Sĩ, Cổ Bi 1, Cổ Bi 2 và Sơn Bồ dọc trên tuyến sông này. Đến nay, các tổ tự quản hoạt động có hiệu quả, cơ bản đã ngăn chặn được tình trạng khai thác cát sạn trái phép vào ban đêm.

“Cát tặc chủ yếu hút trộm ở khu vực thôn: Đông Dạ và khu vực thôn Long Khê (phường Hương Vân – TX. Hương Trà) – đối diện thôn Hiền Sĩ. Trong khoảng 1 tháng nay, chúng tôi đã xử lý 10 đối tượng hút cát sạn trái phép khu vực thôn Đông Dạ, còn ở Hiền Sĩ vẫn chưa thấy động tĩnh, cũng như phản ánh của người dân thôn này, ông Tuấn nói.

Tuy nhiên, sau khi nhóm phóng viên thông báo về tình hình khai thác trộm ở khu vực thôn Hiền Sĩ những ngày qua, ông Tuấn phân trần, do ở Hiền Sĩ chỉ mới xuất hiện mấy ngày gần đây, còn tại Đông Dạ tình hình khai thác trộm rầm rộ, đang là điểm nóng nên chính quyền xã chủ yếu tập trung ở khu vực này. “Chúng tôi sẽ huy động thêm nhân lực để tuần tra, mật phục ở khu vực thôn Hiền Sĩ trong những ngày tới”, ông Tuấn nói.

Cũng trong sáng 28/12, ông Lê Hoàng Linh – Trưởng phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Phong Điền cho biết, cho đến thời điểm này vẫn chưa nghe báo cáo của xã Phong Sơn về tình trạng khai thác cát sạn trái phép ban đêm trên sông Bồ những ngày qua ở khu vực thôn Hiền Sĩ.

Cảnh khai thác cát sạn trái phép rạng sáng 28/12 tại khu vực thôn Hiền Sĩ

Hàn Đăng – Hải Huế (thực hiện)