Hương Sơn là một trong những xã rớt hạng nông thôn mới

 Nhiều tiêu chí rớt hạng

Với rất nhiều nỗ lực, năm 2015, xã Hương Sơn (huyện Nam Đông) đạt 19/19 tiêu chí NTM, được tỉnh công nhận xã đồng bào dân tộc thiểu số đầu tiên của tỉnh đạt chuẩn NTM. Nhưng khi có quy định tiêu chí mới cao hơn, Hương Sơn có nhiều tiêu chí bị "rớt hạng".

Chủ tịch UBND xã Hương Sơn - Hồ Thanh Nghi giải thích: Hương Sơn đến nay vẫn là xã NTM theo quy định tiêu chí cũ. Tuy nhiên từ khi có quy định tiêu chí mới thì địa phương có đến 6/19 tiêu chí bị "rớt hạng". Tiêu chí đạt chuẩn về giao thông trước đây quy định chỉ khoảng 80% đường sá kiên cố, thì giờ đây phải đạt 100%, trong đó phải có đường phục vụ sản xuất; trong khi trên địa bàn hiện nay có đến 6km đường phục vụ sản xuất chưa được xây dựng.

Tiêu chí mới quy định phải có hợp tác xã, mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nhưng hiện nay địa phương chưa có. Nhà văn hóa thôn 2 chưa được xây dựng do chưa có kinh phí, trong khi quy định mới phải 100% thôn có nhà văn hóa... Chưa kể, hiện có đến 7 hộ mới tách ra ở riêng chưa có điều kiện xây nhà kiên cố nên không đạt theo chuẩn mới.

Ông Nghị cho rằng, lo ngại nhất vẫn là tâm lý người dân thỏa mãn, trông chờ ỷ lại vào sự hỗ trợ của các cấp, ban ngành. Vì vậy, quy định tiêu chí mới tạo động lực cho Nhân dân nỗ lực, phấn đấu hơn nữa trong tiến trình xây dựng quê hương, tiến đến công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp - nông thôn.

Chung "cảnh ngộ"

Hầu hết các xã đạt chuẩn NTM ở Nam Đông đều có một số tiêu chí bị "tụt hạng" theo quy định mới của Thủ tướng Chính phủ, như các xã Hương Phú, Hương Hòa, Hương Giang, Hương Lộc... Các xã còn lại cũng có đến 15-18 tiêu chí đạt chuẩn, lẽ ra sắp cán đích NTM cũng đành tiếp tục phấn đấu theo tiêu chí mới.

Chủ tịch UBND xã Hương Lộc, ông Đoàn Trọng Hậu cho rằng, quy định tiêu chí mới cao hơn là điều cần thiết, phù hợp với xu thế các địa phương trong tình hình mới. Nếu không có quy định mới thì nhiều địa phương sẽ chủ quan, không còn động lực phấn đấu thêm nữa. Ở Hương Lộc có hai tiêu chí bị "tụt hạng" là văn hóa và tổ chức sản xuất. Hiện nay địa phương còn 3 thôn có tỷ lệ sinh con thứ 3 rất cao và chưa có hợp tác xã, hoặc mô hình kinh tế liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Ông Hậu khẳng định, hai tiêu chí chưa đạt đều rất khó, nhưng Hương Lộc không phải không làm được. Địa phương đang tích cực tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt chủ trương, chính sách kế hoạch hóa gia đình, kèm theo những quy định, chế tài xử lý của Nhà nước và quy ước của thôn, bản. Tận dụng lợi thế về kinh tế rừng, trồng cây ăn quả và một số dịch vụ, chính quyền địa phương đang xúc tiến vận động cán bộ, Nhân dân hợp tác, góp vốn thành lập hợp tác xã lâm nghiệp bền vững, kết hợp kinh doanh các dịch vụ, bao tiêu sản phẩm...

Hương Giang được đánh giá có tiềm lực, thế mạnh phát triển kinh tế, xã hội bền vững, tuy nhiên sau khi có quy định tiêu chí mới thì địa phương cũng có tiêu chí không đạt là môi trường - an toàn thực phẩm. Ông Phan Chuyển, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Hương Giang chia sẻ, theo tiêu chí cũ chỉ cần tỷ lệ sử dụng nước sạch đạt 50% là đạt chuẩn NTM, nhưng tiêu chí mới phải đạt từ 60% trở lên. Địa phương đang phối hợp với các ban ngành triển khai giải phóng mặt bằng, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ thi công dự án nước sạch 5 xã vùng trên, trong đó có Hương Giang. Sau khi dự án nước sạch đi vào hoạt động thì tỷ lệ sử dụng nước sạch tại địa phương có thể đạt 100%. 

Theo UBND huyện Nam Đông, hầu hết các địa phương định canh định cư, xuất phát điểm thấp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, số nhà tạm còn nhiều, trình độ, năng lực phục vụ phát triển cộng đồng của người dân còn yếu. Huyện đang tập trung ưu tiến bố trí nguồn lực, khắc phục khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện xây dựng xã NTM nâng cao, kiểu mẫu. Đồng thời, thúc đẩy triển khai xây dựng nhà máy nước phục vụ 5 xã vùng trên, tạo điều kiện đạt chuẩn tiêu chí môi trường - an toàn thực phẩm cho các xã: Thượng Quảng, Thượng Long, Hương Hữu, Hương Giang và Thượng Nhật.

Ông Phạm Quyền, Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM tỉnh thông tin, sau khi có quy định mới Bộ tiêu chí Quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016-2020 của Thủ tướng Chính phủ, phần lớn các xã đạt chuẩn NTM trên địa bàn tỉnh đều có một số tiêu chí bị “tụt hạng”, không đạt chuẩn.

Các cấp, ban ngành cùng với các địa phương đang huy động nguồn lực từ các chương trình, dự án, huy động Nhân dân đóng góp để xây dựng các công trình, tổ chức sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế, giảm tỷ lệ hộ nghèo… sớm đưa các địa phương đạt chuẩn NTM theo tiêu chí mới. Phấn đấu một số huyện, thị xã như Hương Thủy, Quảng Điền… đạt chuẩn NTM vào năm 2020.

Bài, ảnh: Hoàng Triều