Buổi trưa ghé quán cơm T. ở đường Hai Bà Trưng, TP. Huế,  gặp gia đình anh bạn sống ở đường Phan Chu Trinh.  “Hai vợ chồng mình đi làm cả ngày, bé Na đi nhà trẻ, không đi chợ nên ra đây ăn luôn cho tiện, đỡ phải tốn công nấu nướng”, anh chồng chia sẻ.

Chọn quán cơm hay một cửa hàng nào đó “ăn tạm” đang là  thói quen bình thường của nhiều gia đình trẻ. Tiết kiệm thời gian cho công việc, đỡ tốn công đi chợ… là cách lý giải cho quyết định ấy. Cũng không hiếm lý do “bận tiếp khách, bận công việc” của các ông bố, bà mẹ để không hiện diện trong bữa cơm gia đình. Các quán ăn, nhà hàng vì vậy xuất hiện nhiều hơn phục vụ thực khách, mọi lúc, mọi nơi.

Cách đây không lâu, tôi được “tháp tùng” thầy Q.T, giáo viên Trường Đồng Khánh xưa, nay đã định cư ở TP. Hồ Chí Minh, dùng cơm tại nhà một người bạn của thầy trên đường Nguyễn Sinh Cung, TP. Huế. Bữa cơm ngoài sự tinh tế trong cách chế biến món ăn của một gia đình người Huế, dư vị đọng lại trong tôi còn là không khí bữa ăn và sợi dây tình cảm từ mâm cơm gia đình.

Với người Huế, bữa cơm gia đình là lúc các thành viên cùng ăn, không kẻ trước, người sau; là khi mọi người san sẻ cho nhau buồn vui trong công việc để động viên cùng nhau cố gắng; là lúc người lớn dạy con nhỏ về cách đối nhân xử thế, cách ăn, cách ngồi sao cho phải phép.

Bữa cơm còn là dịp người mẹ dạy con gái biết cách chắt chiu, san sẻ tình thương đến chồng con qua những món ăn. Với họ, tài nấu nướng được xem như một yếu tố của đức hạnh. Từ trong các gia đình Huế, bé gái lớn lên thành thiếu nữ sẽ học được từ chính mẹ mình biết cách đi chợ, biết cách nấu ăn ngon, một trong những bí quyết giữ gìn hạnh phúc gia đình.

Nhà báo Nguyễn Phan Vĩnh Quyền từng chia sẻ: “Cuộc sống tất bật hôm nay không dành nhiều thời gian cho phụ nữ Huế trau dồi “đức hạnh” như thế nữa. Những buổi trưa ăn cơm hộp ở cơ quan, những ngày cuối tuần ăn cơm tiệm cả nhà đã trở nên quen thuộc”. Bữa cơm thời hiện đại vì thế được dịch chuyển từ không gian gia đình ra không gian cộng đồng nhiều hơn. Đó có thể vẫn là giây phút quây quần quanh “mâm cơm” nhưng chắc chắn những bài học mà người lớn dành cho con cháu sẽ ít lại và sợi dây để kết chặt tình thân giữa các thành viên trong gia đình do vậy cũng lỏng lẻo đi.

Hiện nay, số vụ ly hôn ở TP. Huế tăng dần theo thời gian. Từ 136 vụ (năm 1995) đã tăng lên 629 vụ năm 2015 khiến Tòa án nhân dân TP. Huế cảm thấy quan ngại. “Cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt” là hệ lụy của sự rạn nứt các mối quan hệ gia đình, khi không được nuôi dưỡng bởi tình thương yêu và sự chăm sóc. Mô hình gia đình hạt nhân gồm bố mẹ và con cái phù hợp với xu thế vận động của xã hội hiện đại nhưng nó lại quá mong manh khi có những biến động cuộc đời. Sợi dây kết nối giữa các thành viên thiếu bền chặt khi thời gian dành cho nhau để hiểu, thông cảm và dạy bảo giảm đi. Thiếu những bữa cơm trong không gian gia đình đến một ngày tạo nên sự bất thường trong mối quan hệ giữa các thành viên.

Nhịp sống hiện đại sẽ rất khó để duy trì ngày hai bữa các thành viên trong gia đình quây quần bên mâm cơm nhưng quan trọng vẫn là ý thức của mỗi người có chịu thích nghi với thói quen nhỏ ấy hay không. Từ chối những bữa ăn gặp gỡ bên ngoài không thực sự cần thiết để dành giây phút gần gũi cùng người thân cạnh mâm cơm là cách gia cố tình cảm, kết nối yêu thương mang lại hạnh phúc hữu hình trong cuộc sống hiện tại, NNC Dương Phước Thu chia sẻ.

Thành Nhân