Ảnh minh họa: Reuters

Vài giờ trước khi đàm phán với người đồng cấp Anh, Trưởng đoàn đàm phán của EU, ông Michel Barnier cho biết, chỉ còn vài giờ nữa để 2 bên hướng vào con đường hẹp để có được thỏa thuận.

Tuy nhiên, trả lời phỏng vấn kênh truyền hình SkyNews, Thủ tướng Anh Boris Johnson lại nói rằng, cánh cửa của phía Anh đã rộng mở, song EU nên nhìn nhận lại và thỏa hiệp: “Rõ ràng quan điểm của Vương quốc Anh luôn mong muốn tiếp tục đàm phán  nếu có bất kỳ cơ hội đạt được thỏa thuận nào. Song, chúng tôi cần phải có quyền kiểm soát vùng biển của mình và quyền đánh bắt cá. Và chúng tôi sẽ không đồng ý với một hiệp ước không có hai điều cơ bản trên. Tuy nhiên, cánh cửa của chúng tôi vẫn mở. Chúng tôi sẽ tiếp tục đàm phán. Nhưng tôi phải nói rằng mọi thứ đang gặp khó khăn”.

Dù tuyên bố là muốn có thỏa thuận, nhưng Thủ tướng Anh và chính phủ của ông cũng từng khẳng định sẽ vẫn “vui vẻ” rời đi và thực hiện trao đổi song phương theo các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), bởi với Anh, đây vẫn là một kết quả tốt.

Trên danh nghĩa Anh đã rời EU từ ngày 31/1 nhưng hai bên có khoảng thời gian chuyển tiếp kéo dài tới cuối năm 2020 để đàm phán thỏa thuận về quan hệ song phương thời kỳ hậu Brexit. Từ nửa đêm 31/12 tới, Anh sẽ chính thức chấm dứt mọi ràng buộc với EU dù có hay không có thỏa thuận để đảm bảo quan hệ song phương không bị cắt đứt đột ngột.

Đáng chú ý, việc hai bên cuối cùng "chia tay" mà không có thỏa thuận thương mại sẽ khiến mọi hoạt động giao thương phải thực hiện theo các quy định của WTO, với các rào cản thuế quan chặn đứng mọi dòng chảy thương mại vốn đã hội nhập suốt 47 năm qua. Cho đến thời điểm hiện tại, Anh và EU vẫn chưa thể giải quyết bất đồng đối với 2 nội dung cốt lõi, gồm quyền đánh bắt cá, cạnh tranh kinh tế bình đẳng.

Vài ngày trước, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen bày tỏ không mấy lạc quan về thỏa thuận đánh cá. London kiên quyết muốn nối lại toàn bộ quyền kiểm soát với vùng biển nước này sau khi rời khỏi thị trường chung EU. Chính phủ Anh thậm chí tuyên bố đã chuẩn bị sẵn sàng bốn tàu hải quân để bảo vệ vùng biển nước này, đối phó với các tàu cá EU trong trường hợp hai bên không thể đạt được một thỏa thuận thương mại tự do.

Theo kế hoạch, hai tàu Hải quân Anh được triển khai, cùng hai tàu sẵn sàng hỗ trợ sẽ có quyền ngăn chặn và kiểm tra tàu cá EU hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Anh trải dài 200 hải lý (320 km) tính từ bờ biển.

Trong khi đó, các thành viên EU, dù tôn trọng chủ quyền lãnh hải của Anh, song vẫn mong muốn duy trì hạn ngạch đánh bắt tại vùng biển của Anh và một thỏa thuận lâu dài để đem lại sự ổn định cho ngư dân. Trong dự thảo mới nhất ngày 10/12, EU muốn hai bên tiếp tục đánh bắt cá trong vùng biển của nhau trong 12 tháng, bắt đầu từ ngày 1/1/2021 và duy trì dịch vụ đường không, đường bộ, vận chuyển hàng hóa trong sáu tháng. Tuy nhiên, phía Anh đã không chấp nhận.

Theo VOV