Hôm 19-5, báo My Edmonds News (Mỹ) đã công bố một số hình ảnh đáng chú ý về tàu tuần duyên USCGC John Midgett (WHEC 726). Theo đó, con tàu đã được sơn mới với quốc kỳ Việt Nam và dòng chữ "Vietnam Coast Guard" (Cảnh sát biển Việt Nam).

Tàu tuần duyên thứ 2

Trao đổi với Tuổi Trẻ, chuyên viên tại Cục Chính trị - quốc phòng thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ David McKeeby xác nhận tàu John Midgett sẽ được bàn giao cho Việt Nam cuối tháng 5 này.

"Với tư cách một người phát ngôn cho Bộ Ngoại giao, tôi xin nói rằng con tàu đang ở Seattle (Washington) - nơi nó sẽ có những điều chỉnh và huấn luyện cuối cùng, và hiện nay lên lịch giao cho Việt Nam cuối tháng 5" - ông McKeeby nói.

Hình ảnh trên My Edmonds News cho thấy tàu cũng đã được sơn số hiệu 8021 của Cảnh sát biển Việt Nam. Đây là con tàu tuần duyên thứ hai Mỹ giao cho Việt Nam theo Chương trình bán trang bị quốc phòng dư thừa (EDA), sau tàu USCGC Morgenthau - được biên chế vào Cảnh sát biển Việt Nam với số hiệu CSB 8020.

Trước đó, Tuổi Trẻ cũng đã có cuộc phỏng vấn riêng với trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách chính trị - quốc phòng Mỹ R.Clark Cooper về vấn đề này. Ban đầu Mỹ dự kiến giao cho Việt Nam vào tháng 3, tháng 4-2021.

Ông Cooper nói: "Chúng tôi chắc chắn rằng con tàu sẽ được sử dụng hiệu quả khi chúng ta đề cập tới việc bảo vệ các vùng biển của Việt Nam, trong phạm vi lãnh thổ, cũng như khả năng tăng cường hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai".

Theo trợ lý Ngoại trưởng Cooper, chính sách thương mại quốc phòng của Mỹ là cách tiếp cận "trọn gói". Vì vậy hiện nay Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam đang làm việc sát sao với quan chức Việt Nam nhằm xác định các yêu cầu và đưa ra giải pháp tối ưu trong vấn đề huấn luyện và hỗ trợ, bảo trì, bảo dưỡng vận hành thiết bị... theo đường hướng lâu dài.

"Chúng tôi không xem thương mại quốc phòng là kiểu mua bán một lần hay tạm thời, mà thực tế đó là điều gắn chặt với quan hệ an ninh giữa chúng tôi và các đối tác thương mại quốc phòng" - ông Cooper nhấn mạnh tại cuộc phỏng vấn với Tuổi Trẻ.

Hợp tác vì hòa bình

Phân tích với Tuổi Trẻ về John Midgett, TS Satoru Nagao (Viện Hudson, Mỹ) cho rằng với độ choán nước trên 3.000 tấn, đây là một con tàu lớn trong khuôn khổ các loại tàu tuần tra, vì vậy là sự bổ sung tốt cho các tàu từ 2.500 tấn tới dưới 1.000 tấn hiện nay Cảnh sát biển Việt Nam đang sở hữu.

Về khía cạnh chính trị và ngoại giao, John Midgett là tàu lớp Hamilton thứ hai Mỹ đưa sang Việt Nam, đồng nghĩa hiện nay thiết bị chính của Cảnh sát biển Việt Nam xuất phát từ Mỹ. Điều này sẽ đòi hỏi hợp tác sâu hơn về việc hỗ trợ cách thức vận hành, và kết quả là quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam và Mỹ sẽ cải thiện hơn nữa. Nói cách khác, ông Nagao cho rằng John Midgett là một ví dụ điển hình cho hợp tác này.

Theo GS Zach Abuza (ĐH Chiến tranh quốc gia Mỹ), các tàu tuần duyên lớp Hamilton được thiết kế phục vụ cho việc triển khai dài ngày trên biển. Về lý thuyết, hai con tàu Hamilton Việt Nam sở hữu sẽ giúp Việt Nam duy trì sự hiện diện lâu dài tại các vùng biển. Nhưng mặt khác, dù được tân trang, con tàu John Midgett cũng đã có tuổi thọ 40 năm và cần bảo dưỡng tốt.

Chuyên gia an ninh Đông Nam Á này cho rằng việc bàn giao tàu John Midgett không hẳn quan trọng với Việt Nam chỉ vì năng lực nó cung cấp, thay vào đó là tín hiệu hợp tác sâu sắc hơn giữa Mỹ và Việt Nam, dù tất nhiên chính sách quốc phòng của Việt Nam sẽ không liên kết với nước này để chống lại nước thứ ba nào.

"Việt Nam và Mỹ có mối quan hệ hợp tác kinh tế ngày càng phát triển, giao lưu nhân dân cũng tăng cường. Về mặt ngoại giao, Mỹ xem Việt Nam là một trong những đối tác tin cậy và xây dựng nhất trong khu vực. Việc bàn giao này là tín hiệu của thiện chí" - GS Abuza nói với Tuổi Trẻ.

John Midgett dài 115m, rộng 13m, là tàu tuần duyên lớp Hamilton có độ choán nước 3.050 tấn, được Mỹ biên chế cách đây 40 năm và loại biên năm 2020. Được biết, con tàu này có khả năng hoạt động 45 ngày liên tục trên biển trong tầm hoạt động 20.000km.