Tăng tỷ lệ tiêm chủng để tăng mức độ miễn dịch là cách đúng đắn để vượt qua đại dịch COVID-19. Ảnh minh họa: Reuters - VTV News

Phục hồi tích cực

Cụ thể, theo nhận định của giới chuyên gia, bất chấp sự gián đoạn liên quan đến đại dịch, do đại dịch COVID-19 gây ra, nền kinh tế toàn cầu nhìn chung đang thể hiện nhu cầu tổng thể mạnh mẽ. Hầu hết các chỉ số về hoạt động kinh tế toàn cầu đều cho thấy động lực tích cực; sản lượng công nghiệp tăng được đo lường trong hai tháng 9 và 10/2021. Động lực thương mại được duy trì và triển vọng ngắn hạn trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ được chỉ ra bởi Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tương đối tươi sáng. Đơn cử, chỉ số PMI trên toàn cầu đối với lĩnh vực sản xuất tăng lên mức 54,3; trong khi đối với ngành dịch vụ, con số này chạm mốc 55,6.

Bên cạnh đó, tỷ lệ thất nghiệp đang giảm và thương mại thế giới đã phục hồi một cách hiệu quả theo hướng tiền đại dịch. Tình hình sức khỏe cộng đồng đã được cải thiện ở hầu hết các quốc gia được khảo sát, đặc biệt là khi vaccine phòng COVID-19 đã trở nên sẵn có hơn so với trước và các chương trình tiêm chủng cuối cùng cũng đã và đang dần đạt được những tiến bộ thật sự.

Trước tình hình này, các chuyên gia y tế công cộng lạc quan một cách thận trọng, song vẫn nhấn mạnh rằng cộng đồng, người dân toàn cầu tiếp tục giữ cảnh giác để bảo vệ bản thân và xã hội, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của việc phân phối và chấp nhận vaccine rộng rãi hơn.

Vẫn phải đối mặt với thách thức

Theo khảo sát của công ty tư vấn, quản lý toàn cầu McKinsey về tâm lý kinh tế, hiện tại, những thách thức kinh tế chính bao gồm tắc nghẽn chuỗi cung ứng và lạm phát gia tăng. Những chướng ngại vật này đặt ra những trở ngại đáng kể đối với con đường phục hồi sau đại dịch, khiến mọi thứ trở nên khó suôn sẻ hơn, cũng như gây ảnh hưởng làm chậm tốc độ tăng trưởng công nghiệp, kìm hãm tâm lý người tiêu dùng và khiến người dân đối mặt với khó khăn thực sự. May mắn là hầu hết các nhà kinh tế và các tổ chức làm công tác nghiên cứu, dự báo đều cho rằng, những khó khăn này sẽ tồn tại tương đối ngắn hạn. Đơn cử như kỳ vọng về lạm phát đã tăng lên mức 2,9% ghi nhận vào tháng 10/2021, song vẫn ở trong mức cho phép về mục tiêu lạm phát của hầu hết các ngân hàng Trung ương.

Sự gián đoạn liên quan đến đại dịch trong chuỗi cung ứng toàn cầu cũng giảm nhẹ, song hầu hết các chuyên gia vẫn cho rằng, trước khi hệ thống phục hồi lại trạng thái cân bằng, tình hình vẫn sẽ tồi tệ đi. Sau một thời gian tạm thời ngưng hoạt động, sự phục hồi nhanh chóng của sản xuất trong công nghiệp và thương mại đã và đang gây nên những thách thức nghiêm trọng về năng lực hậu cần. Hiện tại, việc hoàn thành, vận chuyển và giao đơn hàng đang đối mặt với tình trạng thiếu tàu, bến, container, xe tải và lao động trên toàn thế giới.

Nền kinh tế toàn cầu đã trải qua một năm đầy biến động. Ảnh minh họa: Getty Images - baochinhphu.vn

Cũng trong một năm đầy biến động, thương mại toàn cầu tăng trưởng nhanh nhưng không đồng đều.

Kể từ tháng 7 vừa qua, dự báo tăng trưởng GDP thực tế cho năm 2021 đã bị hạ thấp đáng kể đối với Mỹ, Canada, Trung Quốc, Ấn Độ và các nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương khác, chẳng hạn như Indonesia và Australia. Nhìn lại quý III/2021, Trung Quốc đạt tốc độ tăng trưởng là 4,9%, chậm hơn nhiều so với mức 7,9% được đưa ra trong quý II năm nay. Nền kinh tế Mỹ cũng chỉ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng là 2%, thấp hơn kỳ vọng ở mức 2,7%, chậm hơn đáng kể so với mức 6,7% đã được thiết lập cho Mỹ trong quý II.

Ngược lại, dự báo lại khá lạc quan và sáng sủa đối với Khu vực đồng tiền chung châu Âu, Đông Âu và Mỹ Latinh. Trong đó, nền kinh tế khu vực đồng euro tăng trưởng 2,2% trong quý III/2021, vượt qua mức kỳ vọng 2% đã đưa ra trước đó. Trong số các nền kinh tế thành viên lớn nhất, tốc độ tăng trưởng của Pháp là 3%, Italy 2,6%, nhanh hơn so với Tây Ban Nha ở mức 2% và Đức 1,8%.

Đối mặt với một đại dịch COVID-19 vẫn diễn biến vô cùng phức tạp với sự xuất hiện của nhiều biến thể nghiêm trọng, có tỷ lệ lây nhiễm cao như Delta, Omicron, theo dữ liệu của Our World in Data, tính đến cuối tháng 11/2021, 54,2% dân số toàn cầu đã được tiêm ít nhất 1 mũi vaccine phòng COVID-19. Song đối với những quốc gia được Ngân hàng Thế giới (WB) xác định là các nước có thu nhập thấp, tỷ lệ tiêm chủng tương ứng chỉ là 5,8%. Kể từ đầu tháng 10, số ca mắc mới COVID-19 đã tăng trở lại, đặc biệt là ở Nga, Mỹ và châu Âu. Ở một số quốc gia châu Âu, các biện pháp hạn chế để chống dịch mới đang được áp dụng để kiểm soát sự lây lan. Để đối phó, các nước được yêu cầu vô cùng thận trọng, tăng cường tiêm chủng và nỗ lực chia sẻ nguồn cung đến các quốc gia đang cần vaccine phòng COVID-19 để cùng nhau vượt qua đại dịch. Bởi không nước nào có thể chiến thắng và an toàn nếu chỉ đi một mình.

Triển vọng cho năm 2022 và lời nhắn cho thập kỷ tiếp theo

Tuy nhiên nhìn chung, sau một năm đầy biến động, bất chấp những trở ngại từ sự xuất hiện của các biến thể đầy nguy hiểm, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nhận định, nền kinh tế toàn cầu vẫn đang trên đà chứng kiến mức tăng trưởng 5,9% trong năm 2021 và đến năm 2022 sẽ là 4,9%. Trong thập kỷ tới, nền kinh tế toàn cầu sẽ đối mặt với những thách thức chính đến từ xu hướng tiếp tục của tiến trình phi hạt nhân hóa và lạm phát nhanh hơn dự kiến. Quá trình chuyển đổi theo hướng các nền kinh tế Carbon thấp để ứng phó với biến đổi khí hậu sẽ tạo ra cả thách thức và cơ hội cho tăng trưởng toàn cầu. Các bài học kinh nghiệm về khả năng phục hồi khi đối mặt vợi sự gián đoạn do đại dịch gây ra sẽ ngày càng đóng một phần quan trọng hơn trong thập kỷ tiếp theo.

Hạnh Nhi

(Tổng hợp từ McKinsey & Company, The Conference Board & International Monetary Fund)