Doanh nghiệp khi vay vốn nước ngoài phải đăng ký với Ngân hàng Nhà nước

Doanh nghiệp vẫn còn lúng túng

Theo quy định, các doanh nghiệp (DN) được thành lập và hoạt động kinh doanh tại Việt Nam có thể thực hiện vay vốn nước ngoài. DN có thể đăng ký các khoản vay ngắn hạn nước ngoài tự vay tự trả với thời hạn vay 1 năm; khoản trung, dài hạn thời hạn trên 1 năm hoặc khoản vay tự vay, tự trả thông qua hợp đồng vay, hợp đồng nhập khẩu hàng hóa trả chậm, hợp đồng ủy thác cho vay, hợp đồng cho thuê tài chính hoặc phát hành công cụ nợ trên thị trường quốc tế của bên đi vay.

Với nguồn vay vốn nước ngoài của DN không được chính phủ bảo lãnh, Ngân hàng Trung ương có những cơ chế và quy định nhằm đảm bảo nguồn vốn này được sử dụng hiệu quả, cũng như đảm bảo việc thanh toán, chuyển tiền để trả nợ vay an toàn, đúng mục đích. Theo đó, các khoản vay nước ngoài của DN gồm khoản vay trung, dài hạn nước ngoài; khoản vay ngắn hạn chuyển thành trung, dài hạn; thay đổi nội dung khoản vay… phải thực hiện đăng ký với NHNN.

Theo NHNN chi nhánh tỉnh, thực tế xử lý thủ tục đăng ký cho DN, NHNN nhận thấy, ngoài phần lớn các doanh nghiệp đã tìm hiểu, nghiên cứu các quy định pháp luật về vay trả nợ nước ngoài để thực hiện đúng các thủ tục hành chính về đăng ký và đăng ký thay đổi khoản vay nước ngoài, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ báo cáo với NHNN tỉnh. Tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp để xảy ra các tồn tại, thực hiện không đúng quy định của pháp luật.

Thực tế vẫn có DN chậm đăng ký khoản vay trung, dài hạn; đăng ký khoản vay ngắn hạn được gia hạn thành trung, dài hạn với NHNN tỉnh. Số khác không đăng ký thay đổi những thông tin về khoản vay đã được NHNN tỉnh xác nhận trên văn bản xác nhận; không thực hiện các giao dịch rút vốn, trả nợ liên quan đến khoản vay nước ngoài thông qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp (đồng thời là tài khoản vay, trả nợ nước ngoài) đối với các khoản vay trung, dài hạn của các DN có vốn đầu tư nước ngoài

Một số khác không thực hiện các giao dịch rút vốn, trả nợ thông qua tài khoản vay, trả nợ nước ngoài đối với DN không phải là DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Rút vốn từ bên cho vay thanh toán trực tiếp cho người thụ hưởng là người cư trú cung cấp hàng hóa, dịch vụ theo hợp đồng mà không thực hiện nghĩa vụ báo cáo đối với các khoản vay ngắn hạn, trung, dài hạn.

Doanh nghiệp có thể tiếp cận vay vốn nước ngoài để hoạt động

Giải pháp

Đại diện NHNN chi nhánh tỉnh cho biết, theo giải trình của các đơn vị này thì những tồn tại trên là có lý do khách quan. Chủ yếu do tình hình dịch COVID-19 ảnh hưởng đến thời gian chuyển hợp đồng vay từ bên đi vay đến bên cho vay nước ngoài và ngược lại; do ảnh hưởng dịch bệnh dẫn đến không trả được nợ nên các bên phải thỏa thuận để bổ sung phụ lục hợp đồng; do chưa đủ thành phần hồ sơ thủ tục hành chính vì chưa hoàn tất việc cấp giấy chứng nhận đầu tư; hay do chuyển trụ sở giữa các tỉnh... Tuy nhiên, qua làm việc một số DN, NHNN tỉnh nhận thấy còn một số tồn tại là do chủ quan từ phía DN. DN chưa ý thức trong tìm hiểu các quy định, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan.

Và để đảm bảo DN thực hiện đúng các quy định, NHNN tỉnh đã áp dụng nhiều biện pháp theo quy định như biên bản làm việc, công văn nhắc nhở, thậm chí đã tiến hành lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính đối với 1 DN có hành vi vi phạm quy định trong lĩnh vực ngoại hối.

Ông Phạm Bá Nam, Giám đốc NHNN chi nhánh tỉnh cho biết, để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, hạn chế những tồn tại liên quan đến hoạt động vay trả nợ nước ngoài trên địa bàn, NHNN tỉnh đề nghị các DN có hoạt động vay trả nợ nước ngoài khi thực hiện đăng ký, đăng ký thay đổi khoản vay nước ngoài với NHNN, cần lưu ý những tồn tại như trên. Thực hiện nghiêm các quy định về vay trả nợ nước ngoài; thực hiện các quy định về khai báo thông tin, báo cáo và bảo mật thông tin theo đúng quy định.

Hiệp Hội Doanh nghiệp tỉnh, Câu lạc bộ Doanh nghiệp FDI tỉnh, Hội Doanh nhân trẻ tỉnh cũng thường xuyên phối hợp chặt chẽ với NHNN tỉnh, các NHTM trên địa bàn để tuyên truyền các chính sách, quy định của Nhà nước đến các DN thành viên, giúp cho các đơn vị thực hiện các quy định của pháp luật khi thực hiện các khoản vay nước ngoài. Tổng hợp các khó khăn, vướng mắc của DN có hoạt động vay trả nợ nước ngoài chuyển đến NHNN tỉnh; khuyến khích DN vay vốn để đầu tư, kinh doanh có hiệu quả, từng bước góp phần cải thiện môi trường đầu tư, thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài vào tỉnh trong thời gian tới.

Ngoài ra, NHNN cũng yêu cầu  các ngân hàng thương mại trên địa bàn cần nghiên cứu và thực hiện nghiêm túc các quy định về ngoại hối đối với việc vay trả nợ nước ngoài của DN. Tăng cường đào tạo, tập huấn các quy định của pháp luật về ngoại hối cho cán bộ ngân hàng nhằm tư vấn, hướng dẫn kịp thời cho khách hàng, DN khi có phát sinh hoạt động vay trả nợ nước ngoài, góp phần giúp khách hàng hiểu rõ quy định của pháp luật về ngoại hối, nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng.

Bài, ảnh: Doãn Quan