Ghé thăm mô hình trồng rau, làm nấm của anh Hoàng Văn Thơ (xã Vinh Mỹ, huyện Phú Lộc), tôi ấn tượng bởi hệ thống vườn tược quy hoạch sắp xếp khoa học, sạch đẹp. Từ mô hình này, mỗi năm gia đình anh Thơ có thu nhập không dưới 200 triệu đồng. Theo anh Thơ, thành quả trên là bản thân hưởng ứng chương trình xây dựng NTM ở địa phương nên thay đổi tư duy làm ăn hướng đến tiêu chí xanh, sạch, đẹp môi trường. Từ năm 2015, trang trại sản xuất nấm linh chi, sò, rơm... của anh Thơ đầu tư với diện tích gần 400m2 nằm cách khu nhà ở hơn 50m, có khu làm giống, khu nuôi ứng dụng kỹ thuật công nghệ tiên tiến. Nấm các loại sản xuất quanh năm và sau khi thu hoạch các chất thải trong nhà nuôi được thu gom, xử lý mùi hôi, ủ hoai làm phân để bón vườn. Vườn rau của gia đình anh Thơ cũng thuộc mẫu mực nhất nhì ở địa phương. Với diện tích hơn 1.000m2, mỗi năm gieo trồng luân phiên 4 vụ được chăm tưới phân hữu cơ, không phát tán mùi hôi... nay trở thành địa chỉ tham quan của nhiều nông dân.

Gần đây, nếu ai ghé thăm mô hình chăn nuôi gia cầm của anh Nguyễn Hoàng Long (TDP 12, P. Thủy Dương, TX. Hương Thủy) phải trầm trồ vì phương thức làm ăn không nặng về kinh tế mà tạo không gian cảnh quan, không ảnh hưởng đến môi trường chung quanh. Anh Hoàng chia sẻ, khi tiếp cận mô hình chăn nuôi gà và lợn với quy mô hàng trăm con/lứa, anh đã nghĩ đến quy trình công nghệ vi sinh sản xuất sạch.

Trước đây, các địa phương chưa thực hiện chương trình xây dựng NTM nên việc sản xuất trồng trọt, chăn nuôi chưa chú ý đến yếu tố môi trường. Tuy nhiên, tình trạng này đang được cải thiện do người dân thay đổi tư duy sản xuất, kinh doanh gắn với cảnh quan, sạch, đẹp môi trường theo tiêu chí xây dựng NTM.

Hiện nay hầu hết các địa phương đạt xã NTM đều duy trì, làm tốt tiêu chí về môi trường. Nhiều xã, phường không chỉ đề cao trách nhiệm bảo vệ môi trường của cá nhân, cộng đồng trong sản xuất, kinh doanh mà còn phát huy nhiều sáng kiến, phát động nhiều chương trình làm sạch đẹp cảnh quan, đảm bảo nếp sống văn minh sạch đẹp ở nông thôn. Đơn cử, như huyện A Lưới, hiện có sáng kiến “Ngày nông thôn mới” được triển khai qua các công việc chủ yếu do sức dân thực hiện được phát động như “Chỉnh trang đường làng ngõ xóm”, “Đào hố rác, xử lý rác thải bằng chôn lấp ở các hộ gia đình”, “Trồng cây xanh, hàng rào xanh”, “Vệ sinh chuồng trại chăn nuôi, nhà ở”...

Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường, cảnh quan môi trường là tiêu chí khó thực hiện trong bộ tiêu chí xây dựng NTM. Khi tiêu chí này đã đạt thì không muốn dừng lại điểm cuối. Do vậy, các đơn vị, địa phương cần duy trì tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của mỗi người dân về bảo vệ môi trường. Ngoài yếu tố trách nhiệm đảm bảo trong môi trường chăn nuôi sản xuất, cần duy trì thường xuyên hoạt động thu gom, phân loại, xử lý chất thải, trồng cây xanh cải tạo cảnh quan, bảo vệ tài nguyên đất, nước...

SONG MINH