Hai chậu mộc to giữa sân mà lâu nay tôi cũng ít khi để mắt chợt bây giờ tỏa hương trong tiết Nguyên tiêu làm tôi nhớ về ngôi chùa cũ. Đó là khi ngôi chùa còn đơn sơ, có con đường gồ ghề đá sỏi dẫn vào chính điện của chùa và hai bên là những cội hoa mộc xanh âm thầm và hoa nở cũng li ti âm thầm. Nhưng mùi hương của hoa mộc thì nhẹ nhàng, tinh tế và đằm sâu đến lạ.

Tôi hỏi hai vị sư thì biết hai chậu hoa mộc này đã được chính tay các vị khi đó còn là những chú tiểu bứng từ những cội hoa mộc năm cũ vô chậu trước khi chùa xây dựng lại... Hèn chi hoa mộc lại được đặt ở vị trí trung tâm giữa sân chùa...

Tôi nhớ chùa làng tôi có cây ngâu ngay trước sân cạnh cái cột cờ. Mùa này, ngâu thường ra hoa chúm chím những nụ tròn màu vàng. Bên cạnh cây hoa ngâu là hai cụm hoa sói, cũng tỏa hương thơm dễ chịu vào mùa xuân. Có những năm, chùa được trưng dụng làm lớp học. Lũ học trò nghịch ngợm học ở trường chùa hầu như đứa mô từ nam đến nữ cũng có trèo lên cây ngâu này hái hoa, rồi sau đó hái quả. Và đó cũng là nguyên nhân cây ngâu bị trơ cành, trụi lá và chết lúc nào không biết nữa… Nhìn thấy cảnh cây ngâu bị chết, ba tôi đau lòng lắm, ông nói những cây ngâu, cây sói trồng ở sân chùa làng là do một vị sư ở Huế có quê quán ở làng tôi tự tay mang về trồng và với sự chăm sóc kỹ càng của những phật tử của chùa, cây cối đã xanh lá, đơm hoa tỏa hương. Đó là những giống cây hiếm ở vùng cát quê tôi và bây giờ nhớ lại thì tôi mới nhận ra rằng vị sư đó đã mang một khu vườn của Huế về một ngôi chùa làng ở vùng hẻo lánh xa xôi...

Tết đã qua, cũng là đã qua mùa hoa khoe sắc. Đã đến mùa hoa tỏa hương. Tháng ba hoa bưởi hương thầm: “Đôi bạn ngày xưa học chung một lớp/Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương đưa”. Tháng ba chợt nhớ hương hoa lài, lý: “Nhà tôi lài lý thơm về tối/Tôi bỏ ra đi mười mấy tuổi/Mà sao còn nhớ tóc em dài”.

Còn với riêng những người dân Cố đô, hoa bưởi cũng là loài hoa để cúng vào những ngày đầu năm. Người Huế cũng không quên rằng tổ tiên ông bà cũng từng chuộng hương hơn sắc. Bởi vậy, trong những lễ vật, hương hoa cúng rằm tháng Giêng, những gia đình xứ Huế thường hay lấy lá chuối xanh gói một ít hoa bưởi hoặc hoa lài, hoa trang đặt trên nải chuối trên bàn thờ cho thơm để thành kính ngưỡng vọng tổ tiên...

Phi Tân