Cán bộ kỹ thuật kiểm tra chất lượng lúa Ra dư trồng trên ruộng nước

Bà Hồ Thị Thắng, Phó Trưởng trạm Khuyến nông - lâm – ngư huyện A Lưới thông tin, gạo Ra dư là đặc sản của đồng bào vùng cao A Lưới, thơm ngon, giá trị kinh tế cao, giá từ 70 – 100 nghìn đồng/ kg, nhưng sản lượng có hạn, thường khan hiếm. Bởi, Đây là giống lúa có chu kỳ sinh trưởng dài mỗi năm chỉ trồng một vụ, năng suất khoảng 18 – 22 tạ/ha. Do đặc tính sinh trưởng, chỉ những vùng đồi mới khai hoang lúa mới cho năng suất cao, càng về sau năng suất càng giảm, khiến bà con thường phá rừng để lấy đất mới canh tác. Trước đó, huyện đã từng thử nghiệm dự án phục tráng lúa Ra dư nhưng gặp nhiều khó khăn, tạm gác lại.

Đầu năm 2017, Trạm Khuyến nông – lâm – ngư A Lưới mạnh dạn đề xuất huyện triển khai thử nghiệm chuyển lúa Ra dư từ vùng đồi xuống ruộng nước để mở rộng diện tích, cải thiện năng suất tại xã A Roàng.

Theo bà Thắng, Ra dư là giống lúa có sức sống khỏe, kháng bệnh tốt, bà con ở đây cũng có kinh nghiệm trồng lúa lâu năm nên chỉ cần hướng dẫn thêm một số phương pháp kỹ thuật hiện đại như gieo hạt, bón phân… Lợi thế lớn nhất của mô hình này là không cần cải tạo giống khi chuyển xuống trồng ruộng nước, chỉ cần đảm bảo phương pháp điều tiết nước phù hợp, ít hơn so với trồng lúa thông thường để lúa Ra dư có thể dần dần thích nghi.

Anh À Viết Cối (thôn A Ka, xã A Roàng), một trong những hộ tham gia trồng thử lúa Ra dư ở ruộng nước chia sẻ, được chính quyền, Trạm Khuyến nông- lâm- ngư hỗ trợ giống, phân bón và hướng dẫn kỹ thuật, vụ vừa qua gia đình anh trồng thử nghiệm 3 sào. Trước đây, gia đình từng trồng lúa Ra dư trên đồi và canh tác lúa nước nên việc tiếp thu kỹ thuật canh tác, chăm sóc thuận lợi, lúa phát triển khá tốt. Sau 6 tháng, lúa cho thu hoạch, năng suất cao gấp rưỡi so với trồng trên đồi, nhưng thời gian sinh trưởng ngắn hơn 1 tháng, giảm chi phí, công chăm sóc. Hiện gia đình anh đã chọn và giữ lại những bông tốt nhất để làm giống cho vụ tiếp theo.

Vụ mùa vừa qua, toàn xã A Roàng có hơn 30 hộ tham gia trồng thử nghiệm lúa Ra dư với tổng diện tích 1ha và đều đạt kết quả khả quan, năng suất ước đạt 30 tạ/ha. Tuy nhiên, do gieo hạt chậm so với thời gian lý tưởng nên chất lượng gạo chưa được tốt, chỉ xấp xỉ với phương pháp canh tác cũ.

Bà Hồ Thị Thắng cho biết, sở dĩ chọn A Roàng là nơi thí điểm vì đây là địa phương có diện tích trồng lúa Ra dư lớn, bà con đã có nhiều kinh nghiệm canh tác. Lúc đầu triển khai cũng gặp rất nhiều khó khăn, nhất là trong công tác vận động; nhiều hộ tuy tham gia mô hình nhưng lại muốn làm theo kinh nghiệm của bản thân, không hợp tác với cán bộ. Cán bộ khuyến nông phải kiên trì vận động, giải thích từng chút một, giúp bà con nắm vững kỹ thuật.

Do là lần đầu trồng nên bà con còn gặp nhiều bỡ ngỡ, một số diện tích trồng chưa đúng kỹ thuật, mắc sâu bệnh. Cán bộ khuyến nông và người dân luôn phải theo sát ruộng lúa, khắc phục kịp thời khi có sự cố xảy ra cho đến khi những cây lúa đầu tiên đơm bông.

Sau khi thu hoạch vụ đầu tiên, trạm đã vận động người dân giữ lại lúa, chọn lọc giống theo phương pháp chọn bông đầu dòng để làm vụ tiếp theo vào năm sau; đồng thời, triển khai trồng đối chứng tại chân ruộng khô để dễ dàng so sánh chất lượng.

Theo ông Hồ Văn Ngưm, Phó Chủ tịch UBND huyện A Lưới, khi chính quyền có chính sách hỗ trợ người dân trông lúa Ra dư ở ruộng nước bà con rất phấn khởi, xem đây là cơ hội phục tráng, nhân rộng giống lúa cổ truyền, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho bà con xã miền núi. Thành công của mô hình này còn giúp giảm thiểu nạn phá rừng làm rẫy, bảo vệ tài nguyên rừng. Với sự đồng thuận, huyện sẽ tiếp tục hỗ trợ bà con mở rộng thêm diện tích gieo trồng.

Minh Nguyên