Hòa thượng Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tặng quà tới các mẹ Việt Nam anh hùng. Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN

Vu Lan không chỉ là nghi lễ riêng của Phật giáo, ngày lễ lớn đối với những Phật tử mà còn đi vào truyền thống đạo đức, trở thành một nét văn hóa đẹp, thấm sâu trong tâm thức của hàng triệu người con đất Việt. Lễ Vu Lan mang tính xã hội rộng rãi trong cuộc sống của người Việt, là mùa không chỉ báo ân, báo hiếu đối với cha mẹ mà còn là mùa yêu thương đối với cộng đồng, quốc gia, dân tộc.

Theo Hòa thượng Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, mùa Vu Lan hiếu hạnh nhắc nhở

chúng ta tưởng nhớ đến thâm ân chư Phật, công ơn giáo dưỡng của thầy Tổ và nhất là công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ. Đây cũng là dịp để bày tỏ sự tri ân sâu sắc đến ơn đất nước, ơn đồng bào, nhớ tới ân đức hy sinh cao cả của các bậc tiền bối, Anh hùng liệt sỹ đã vị quốc vong thân, vì hòa bình, hạnh phúc cho dân tộc Việt Nam. 

Nói đến Vu Lan là nói đến mùa báo hiếu. Xuất phát từ truyền thuyết về Tôn giả Mục Kiều Liên, đệ tử xuất chúng của đức Phật đại hiếu đã cứu mẹ của mình ra khỏi kiếp ngục quỷ, Vu Lan là ngày lễ hàng năm để tưởng nhớ về ân đức sinh thành dưỡng dục, hướng tâm về cha mẹ, tổ tiên và muốn làm việc gì đó để đền ơn đáp nghĩa. Hiếu hạnh là vấn đề quan trọng được đức Phật quan tâm và đề cao. Trong trăm điều thiện, chữ hiếu đứng ở vị trí hàng đầu.

Theo truyền thống nguyên thủy, có bốn việc mà người con hiếu hạnh cần nằm lòng để thực hiện, đó là sự tôn trọng và quý kính cha mẹ; sự tự ý thức trách nhiệm về việc phụng dưỡng cha mẹ, gìn giữ sản nghiệp, bảo vệ gia phong - văn hóa tâm linh gia tộc; đem lại niềm vui bằng việc cung dưỡng cả đời sống vật chất cũng như tinh thần; hướng dẫn tu tập Phật pháp để tự mình có thể gỡ bỏ được mọi đau khổ. 

Từ niềm hiếu đạo sâu kín, thiêng liêng của truyền thống đạo đức phương Đông, tinh thần hiếu thảo trong mùa Vu Lan đã trở thành bông hoa đạo lý, nhắc nhở con cái hãy sống có hiếu hơn, đạo đức hơn nữa để đáp đền tình thương bao la rộng lớn của cha mẹ - những người đã hy sinh cả cuộc đời, cả tâm hồn và thể xác cho con. Chữ hiếu là nền tảng của đạo đức.

Gia đình là nền tảng của xã hội. Trong gia đình, chữ hiếu là nền tảng để xây dựng hạnh phúc, đem đến sự an vui, an lạc cho tất cả mọi người. Phận làm con phải hiểu rõ tình thương và sự hy sinh cao cả ấy, hiểu để đền ơn đáp nghĩa với đấng sinh thành dưỡng dục ta nên người. Đối với người Việt Nam, lòng hiếu thảo vốn in sâu đậm trong tâm hồn, nên tinh thần Vu Lan báo hiếu cũng như đạo Phật rất dễ hòa nhập vào phong tục tập quán của người dân. 

Ngày nay, chữ hiếu lại càng có vai trò và ý nghĩa vô cùng quan trọng trong đời sống của người dân Việt. Khi mà những biểu hiện tiêu cực có nhiều cơ hội len lỏi vào mỗi gia đình  thì việc giáo dục đạo hiếu càng cần được xem trọng hơn bao giờ hết. 

Hòa thượng Thích Gia Quang cho rằng: “Để thực hành tín ngưỡng lễ Vu Lan chúng ta phải phụng dưỡng, chăm sóc cha m một cách chu đáo, cầu cho cha mẹ mạnh khỏe, sống lâu, trường thọ khi còn sống. Làm điều phúc thiện hồi hướng chuyển nghiệp lành cho cha mẹ, cầu cho cha mẹ được sinh về cõi Tịnh khi cha mẹ mất. Chúng ta không chỉ báo hiếu, báo ân cha mẹ mà còn tri ân, báo ân với những người có công với cộng đồng với xã hội. Sống theo đạo lý uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây của dân tộc. Chúng ta thể hiện tấm lòng tri ân, báo ân qua những suy nghĩ và việc làm thực tế theo giáo lý nhà Phật; không cúng vàng, đốt vàng mã gây lãng phí và ảnh hưởng không tốt đến môi trường”.

Tối 10/8/2019, tại Hà Nội, Ban Thông tin Truyền thông T.Ư Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt “Tự hào Tổ quốc - Mẹ Việt Nam”. Nhân dịp này Ban tổ chức đã tặng quà và sổ tiết kiệm cho các thương binh và thân nhân gia đình liệt sĩ. Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN

Trước những biểu hiện trong xã hội như khi cha mẹ còn sống thì không báo hiếu nhưng khi cha mẹ khuất núi thì tổ chức cúng lễ linh đình, đốt vàng mã lãng phí, Hòa thượng Thích Gia Quang đã khuyên mọi người không nên như vậy. Hòa thượng cho rằng khi cha mẹ còn sống là lúc chúng ta cần biết phụng dưỡng, chăm sóc cha mẹ một cách thiết thực nhất, không chỉ bằng vật chất, tiền của mà bằng cả tinh thần làm cho cha mẹ luôn luôn vui vẻ, làm những việc lành, tránh những việc dữ để có quả lành. Khi cha mẹ mất thì tưởng niệm, cầu siêu, làm các việc thiện lành, phúc đức, hồi hướng chuyển nghiệp lành cho cha mẹ được sinh về cõi Phật. "Tôi cho rằng đó là cách báo hiếu, báo ân theo tinh thần của Phật giáo", Hòa thượng Thích Gia Quang nói.

Hòa chung dòng chảy lịch sử của dân tộc, Phật giáo Việt Nam hơn 2.000 năm qua luôn quan tâm giáo dục cho Phật tử triết lý “Chân - Thiện - Mỹ” và truyền thống dân tộc qua Tứ trọng ân: Ân quốc gia xã hội, ân cha mẹ, ân Tam Bảo sư trưởng và ân chúng sinh vạn loài.

“Người Phật tử cần hiểu rõ ý nghĩa lễ Vu Lan để thực hành hạnh nguyện tri ân, báo ân, báo hiếu theo đức hạnh của ngài Mục Kiền Liên trong kinh điển Phật giáo và theo đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc và tín ngưỡng tâm linh thờ cúng tổ tiên của người Việt Nam chúng ta. Người Phật tử cần báo đáp đầy đủ Tứ trọng ân: Ân cha mẹ, ân thầy tổ, ân Tam Bảo và ân quốc gia xã hội theo tinh thần tri ân, báo ân của người con Phật một cách thiết thực có ý nghĩa”, Hòa thượng Thích Gia Quang nhấn mạnh.

Theo Báo Tin tức