Du khách nghe thuyết minh về khu di sản Kinh thành Huế

Từ lúc hẹn lịch, cho đến lúc lên xe và suốt hành trình từ Huế ra Phước Tích, thỉnh thoảng tôi tỉ tê để chúng ít ra cũng có chút khái niệm về ngôi làng di sản đẹp nổi tiếng bên dòng Ô Lâu, mong gây cho chúng sự tò mò, háo hức về điểm mà chúng sắp được tham quan. Và rồi, đây Phước Tích. Sau khi dẫn chúng một vòng với Hương xưa làng cổ để tạo sự hứng khởi cho chúng với không khí rộn ràng lễ hội, tôi dẫn chúng thăm nơi trưng bày sản phẩm và trình diễn làm gốm ở lò gốm trung tâm; chỉ cho chúng xem cái lò gốm với công nghệ truyền thống được tái hiện; dẫn chúng đi loanh quanh theo những con đường làng được lát gạch đẹp đẽ với đôi hàng chè tàu được cắt tỉa gọn gàng, dễ thương ở đôi bên và chỉ cho chúng xem những ngôi nhà cổ có tuổi đời trăm năm… Khá nhọc, nhưng thấy mấy “gã” cứ lơ lơ láo láo không chút hào hứng. Mãi đến khi vào thăm miếu cây thị, thấy cây thị cổ thụ có tuổi 600 năm cao to vạm vỡ, thấy ngôi miếu cổ kính với kiến trúc hơi khác lạ so với những ngôi miếu mà chúng thường thấy, mấy “gã” mới có chút gì đó sinh động lộ ra trên nét mặt… Trên đường về, tôi ướm hỏi cảm tưởng. Tay nào cũng buông thõng một câu rất… nản: “Có chi mô…”. Ý chúng bảo là Phước Tích chẳng có gì đáng xem đối với chúng cả. Vậy là xem như chuyến đi “lỗ vốn”, tôi đã thất bại thảm hại dưới tay mấy đứa cháu.

Buồn, tất nhiên. Nhưng chỉ một thoáng thôi. Bởi rất dễ hiểu, cái cổ kính, trầm mặc thường khó tạo sự phấn khích cho lớp trẻ. Nhưng sơ giao thì tàm tạm vậy đã. Sau này mình sẽ… giáo dục thêm. Hoặc biết đâu một ngày đẹp trời nào đó, chúng bất chợt gặp, bất chợt đọc, rồi hiểu thêm về Phước Tích. Và chắc hẳn lần tái ngộ sau này của chúng với Phước Tích sẽ thú vị hơn rất nhiều. “Vô tri bất mộ” (không hiểu, không biết thì không thấy thích, không thấy yêu quý), người xưa đã rút ra cái kết luận luôn luôn là chân lý ấy rồi.

Hiển Lâm Các đẹp lung linh trong Đêm Hoàng cung

Ngay như Huế mà cũng đã không ít lần nhận được những “nhận xét”, những “đánh giá” đại loại: Đến Huế chẳng có gì, tới lui cũng chỉ có di sản và di sản (?!!) Và cũng không hiểu sao cái nhận xét ấy cũng đã được không ít người đồng tình, đồng cảm. Quả là rất bạc bẽo! Nên nhớ, những di sản của Huế đều là những di sản mang tầm nhân loại cả đấy. Nhiều nơi trên thế giới, chỉ cần có 1 di sản được UNESCO công nhận là đã điểm tựa đáng giá cho du lịch, văn hóa và nhiều ngành kinh tế khác phát triển. Còn ở Huế, không chỉ 1 mà ít nhất - đến thời điểm hiện tại - đã có đến 5 di sản được UNESCO công nhận. Những di sản đó là một trụ cột chính yếu, vững chắc làm nên bản sắc và tạo nền tảng cho Huế phát triển. Vậy nên, quả đúng là bạc bẽo nếu bảo “Huế chẳng có gì, tới lui cũng chỉ có di sản…”.

Song, nghĩ đi rồi cũng phải nghĩ lại về câu nói trên. Tại sao người ta đề cập đến 2 chữ di sản có vẻ nhẹ hều như thế? Không gì khác mà hẳn là vì người ta mới chạm vào di sản ở cái vỏ ngôn ngữ, cái hình tướng của những gì là rêu phong, xưa cũ… Thế thôi, chứ chưa thực sự hiểu những ý nghĩa, những giá trị tàng chứa trong đó. Điều ấy, với người ngoài đã là đáng tiếc, với con dân xứ Huế lại càng đáng tiếc hơn. Bởi ngay chính người Huế mà không biết quý di sản của quê hương thì người khác không việc gì “buộc” phải quý cả. Tựu chung, tất cả chỉ vì “không hiểu” mà ra cả.

Thế nên, mới đây, thông tin làm tôi thấy hết sức phấn khích, hết sức mừng vui ấy là việc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cùng Phòng Giáo dục và Đào tạo TP. Huế đã cùng nhau ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác về giáo dục di sản văn hóa, nghệ thuật trong các trường học trên địa bàn. Chương trình có mục đích giáo dục kiến thức, tăng cường sự hiểu biết và khơi dậy tình yêu của cộng đồng đối với di sản văn hóa dân tộc, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ. Sẽ tiếp tục có những việc làm cụ thể để triển khai sau ký kết. Nhưng quan trọng là những bước khởi động đã bắt đầu, và đích đến tươi đẹp chắc chắn rồi sẽ tới…

Bài, ảnh: HIỀN AN