1. Diễn biến tỷ giá đô la Mỹ

1 .1. Tỷ giá trung tâm

Tiếp đà tăng quý III, quý IV/2023, tỷ giá tăng nhẹ và dao động trung bình ở mức 24.003 VND/USD, tỷ giá cao nhất là ngày 20/10/2023 ở mức 24.110 VND/USD, thấp nhất ở mức 23.870 VND/USD ngày 27/12/2023. Ngày 29/12/2023, tỷ giá trung tâm ở mức 23.904 VND/USD, trung bình quý IV tăng 124 VND/USD so với tỷ giá trung bình quý III/2023 và tăng 534 VND/USD so với năm 2022

1.2. Tỷ giá niêm yết tại Ngân hàng Thương mại

Tỷ giá USD niêm yết tại SGD VCB quý IV/2023 trong xu hướng tăng nhẹ. Tỷ giá cao nhất ở mức 24.390 - 24.750 VND/USD (mua vào - bán ra) vào ngày 20/10/2023, tỷ giá thấp nhất ở mức 23.920 - 24.290 VND/USD (mua vào - bán ra) vào ngày 22/12/2023. Ngày 29/12/2023, tỷ giá ở mức 24.040 - 24.410 VND/USD (mua vào - bán ra), giảm 80 - 50 VND/USD (mua vào - bán ra) so với tỷ giá ngày cuối quý III/2023. Trung bình tỷ giá USD niêm yết tại SGD VCB quý IV ở mức 24.160 - 24.527 VND/USD (mua vào - bán ra) so với tỷ giá trung bình quý III/2023 và tăng 377 - 432 VND/USD so với năm 2022.

1.3. Thị trường tự do: Cùng chiều với xu hướng tăng USD niêm yết tại SGD VCB và tỷ giá trung tâm, trung bình tỷ giá tự do quý IV ở mức là 24.601 - 24.657 VND/USD (mua vào - bán ra), tăng 719 - 697 VND/USD so với tỷ giá trung bình quý III/2023 và tăng 177 - 143 VND/USD so với năm 2022.

1.4. Dự báo thị trường tỷ giá quý I/2024 và năm 2024

- Các yếu tố tác động đến thị trường tỷ giá:

Tỷ giá ổn định hơn trong năm 2023 với mức mất giá của tiền Đồng khoảng 3%, thấp hơn nhiều so với các đồng tiền khác trên thế giới. Nhiều chuyên gia dự báo tiền Đồng sẽ tăng giá dần lên trong năm 2024 khi áp lực từ quốc tế giảm dần. Năm 2023, tỷ giá có thời điểm tăng mạnh được lý giải là do tình trạng đầu cơ “găm” ngoại tệ để hưởng chênh lệch tỷ giá. Tuy nhiên, kể từ cuối tháng 9, Ngân hàng Nhà nước đã phát hành lượng lớn tín phiếu đạt hơn 360.000 tỷ đồng. Theo đó, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng đã tăng, góp phần rút chênh lệch lãi suất USD và tiền Đồng trên thị trường liên ngân hàng xuống còn 2-3%/năm thay vì gần 5%/năm trước đó. Với diễn biến này, tỷ giá từ tháng 11-12/2023 hầu như không biến động theo hướng tăng mà trái lại còn hạ nhiệt, đồng thời, các yếu tố như hoạt động thương mại và đầu tư và nguồn cung ngoại tệ trong nước tăng đã giúp áp lực mất giá tiền VND được kiềm chế.

Trong báo cáo triển vọng năm 2024, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) nhận định, sức mạnh USD tiếp tục là yếu tố chi phối tỷ giá. Năm 2023 được đánh giá là năm mà Ngân hàng Nhà nước điều hành chính sách tiền tệ thành công, khi duy trì mức giảm giá của VND so với USD khoảng 3%. Ngân hàng Nhà nước đã điều hành linh hoạt, với tỷ giá niêm yết tại sở giao dịch mang tính định hướng thị trường, đồng thời, thị trường ngoại hối hoạt động liên tục và không xảy ra hiện tượng thiếu hụt nguồn cung.

Một trong những yếu tố làm dịu tỷ giá là do đã có một lượng kiều hối về Việt Nam trong những ngày cuối năm. Theo một dự báo của Ngân hàng Thế giới, kiều hối của Việt Nam năm 2023 có thể đạt 14-15 tỷ USD. Kiều hối là một trong những bức tranh tiêu biểu phác họa nguồn cung ngoại tệ dồi dào của nước ta trong năm nay, bên cạnh hoạt động thương mại và đầu tư. Bên cạnh đó, theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến ngày 20/12/2023, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam (FDI) đạt gần 36,61 tỷ USD, tăng 32,1% so với cùng kỳ. Vốn thực hiện của dự án đầu tư nước ngoài ước đạt khoảng 23,18 tỷ USD, tăng 3,5% so với năm 2022. Đây là mức giải ngân kỷ lục từ trước tới nay.

Cũng theo Cục Đầu tư nước ngoài, trong tổng vốn đăng ký hơn 36,6 tỷ USD thì vốn đăng ký mới đạt gần 20,19 tỷ USD, tăng 62,2% so với cùng kỳ. Số dự án đăng ký mới cũng đạt 3.188 dự án, tăng 56,6%. Như vậy, cả dự án mới và vốn đăng ký mới đều tăng mạnh. Đây là một điểm rất đáng ghi nhận.

Theo dự báo của các chuyên gia, năm 2024, kinh tế sẽ phục hồi chậm, song áp lực lạm phát cũng không đáng ngại. Vì vậy, chính sách tiền tệ năm 2024 sẽ tiếp tục được điều hành theo hướng nới lỏng để hỗ trợ nền kinh tế. Ngoài nguồn cung ngoại tệ được dự báo tiếp tục dồi dào, việc các ngân hàng Trung ương lớn trên thế giới đảo chiều nới lỏng chính sách tiền tệ trở lại sẽ giúp chính sách điều hành tỷ giá tại Việt Nam không còn chịu nhiều áp lực như giai đoạn trước. Đơn cử như FED có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất cơ bản USD ngay từ tháng 3/2024 với tổng số lần cắt giảm trong năm 2024 ít nhất là 3 lần.

Theo TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính), năm 2024, áp lực lạm phát từ yếu tố tỷ giá tăng được dự báo sẽ không lớn khi đồng USD đang trong xu hướng giảm giá. Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng cho rằng, trong 2 năm qua, giới phân tích quốc tế đánh giá cao Việt Nam kiểm soát lạm phát, tỷ giá thành công. Năm 2024, kinh tế Mỹ dự báo hạ cánh mềm và FED có thể cắt giảm lãi suất vào cuối quý 1/2024 khiến USD giảm giá và tỷ giá giữa VND và USD giảm, do đó giảm áp lực lạm phát do tỷ giá đối với kinh tế Việt Nam.

Dự trữ ngoại hối của Việt Nam năm 2023 được Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo đạt khoảng 100 tỷ USD, tương đương khoảng 17-18 tuần nhập khẩu (mức an toàn là trên 12 tuần nhập khẩu).

Theo Giám đốc điều hành Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam nhận định, giống như các đồng tiền châu Á khác, có vẻ như đợt bán tháo tiền đồng gần đây đã kết thúc. Tỷ giá USD/VND đã giảm xuống mức thấp hơn sau khi đạt mức dự báo 23.500 trong quý IV/2023 của UOB vào tháng 10/2023, sau khi FED phát đi tín hiệu có thể kết thúc chu kỳ tăng lãi suất. Mặc dù VND đi theo xu hướng phục hồi ngoại hối rộng khắp châu Á, nhưng mức tăng có thể bị hạn chế do sự phục hồi kinh tế khiêm tốn vào năm 2024.

Dự báo thị trường Tỷ giá Đô la Mỹ quý I và năm 2024

Dự báo tỷ giá USD trong nước và quốc tế tiếp tục đi ngang hoặc tăng nhẹ trong quý I/2024. Tỷ giá trung tâm tiếp tục được điều hành linh hoạt trong quý I/2024 và sẽ được điều chỉnh ổn định trong quý I/2024 với mục tiêu là tìm điểm cân bằng mới, nhưng khó đạt mức 24.000 VND/USD. Trong dài hạn, các lo ngại về kinh tế có thể là yếu tố thúc đẩy hướng đi của USD. Chính sách tiền tệ sẽ ít có khả năng kéo USD lên cao trong năm 2024. Năm 2024, tỷ giá trung tâm tiếp tục được điều chỉnh tăng nhẹ, dự báo năm 2024 tỷ giá trung tâm đạt mức 24.250 VND/USD. Các ngân hàng thương mại trong nước vẫn đạt ngưỡng 24.000 - 25.000 VND/USD năm 2024, trong quý 1/2024, tỷ giá đô la Mỹ tại các ngân hàng thương mại ổn định.

2 . Diễn biến giá vàng

2 .1. Giá vàng thế giới

Cùng chiều với giá vàng trong nước, giá vàng thế giới (giá bán) bình quân trong quý IV tăng nhẹ và tăng mạnh vào cuối quý IV/2023. Nhìn chung, giá vàng thế giới quý IV có xu hướng tăng, cao nhất ngày 29/12/2023 ở mức 2.072 USD/Ounce, thấp nhất ở mức 1.906. Trung bình quý IV/2023, giá vàng thế giới ở mức 1977.97 USD/Ounce, tăng 47.02 USD/Ounce so với trung bình quý III/2023.

2.2. Giá vàng SJC thị trường Hà Nội

Cùng chiều với giá vàng thế giới, giá vàng SJC tăng nhẹ trong quý IV, giá vàng SJC cao nhất ngày 27/12/2023 giao dịch ở mức là 7.850.000 - 8.002.000 đồng/chỉ (mua và - bán ra), thấp nhất là ngày 03/10/2023 ở mức 6.820.000 - 6.892.000 đồng/chỉ (mua và - bán ra). Trung bình giá vàng SJC trong nước giao dịch quý IV/2023 ở mức 7.105.639 - 7.201.299 đồng/chỉ, tăng 389.301 đồng/chỉ (mua vào) - 421.397 đồng/chỉ (bán ra) so với cuối quý III/2023.

Thực tế, giá vàng phần lớn ảnh hưởng trực tiếp từ diễn biến của đồng USD. Trong nửa đầu quý IV, giá vàng thế giới giảm do sự lên giá của đồng USD. Lãi suất cao hơn làm giảm sự hấp dẫn của vàng, vốn truyền thống là một hàng rào chống lại lạm phát. Đến cuối quý IV, giá vàng thế giới phục phồi mạnh mẽ trở lại do ở cuối quý, vàng trong nước giữ vững mức giá trên 70 triệu đồng/lượng, vàng thế giới vững mức trên 2.000 USD/Ounce.

2.3. Dự báo thị trường vàng quý I và năm 2024

- Các yếu tố tác động đến thị trường vàng:

Giá vàng chịu tác động của nhiều yếu tố như chỉ số đồng đô la Mỹ, các sự kiện về chính trị, thương mại khác; Tình hình lạm phát toàn cầu; Nguồn cung, cầu vàng trong nước và trên thế giới. Thị trường vàng trong nước và thế giới năm 2024 dự báo sẽ đón nhiều “đợt sóng” khi các ngân hàng Trung ương giảm lãi suất, thị trường tài chính biến động mạnh và suy thoái kinh tế tiếp tục kéo dài.

Một nghiên cứu của Ngân hàng Saxo chỉ ra, tuy không thể duy trì mức cao đó nhưng vàng vẫn dao động quanh mức 2.000 USD/ounce và có thể đạt được những mức cao mới trong năm 2024 dựa trên ba yếu tố:

Giá vàng sẽ tăng hơn nữa vào năm 2024, được thúc đẩy bởi quỹ phòng hộ, các ngân hàng Trung ương tiếp tục mua vàng với tốc độ ổn định và nhất là nhu cầu mới từ các nhà đầu tư ETF. Trên toàn cầu, các ngân hàng Trung ương đã ồ ạt mua vàng vào năm ngoái. Trong 03 quý đầu năm 2023, các ngân hàng Trung ương đã mua ròng 800 tấn vàng, cao hơn 14% so với cùng kỳ năm 2022.

Không có dấu hiệu nào cho thấy việc mua vàng của ngân hàng Trung ương sẽ giảm trong năm tới. Theo Khảo sát Dự trữ vàng của Ngân hàng Trung ương năm 2023 do Hội đồng Vàng Thế giới công bố vào mùa xuân năm ngoái, 24% ngân hàng Trung ương cho biết có kế hoạch bổ sung thêm vàng vào kho dự trữ của mình trong 12 tháng tới. 71% ngân hàng Trung ương được khảo sát tin rằng mức dự trữ toàn cầu nói chung sẽ tăng trong 12 tháng tới. Trong khi hoạt động mua vàng của ngân hàng Trung ương diễn ra mạnh mẽ, thì hoạt động đầu tư vào ETF lại trầm lắng khi dòng vốn chảy ra khỏi các quỹ ETF được tính bằng vàng suốt gần cả năm 2023. Nhưng dòng vốn chảy ra đã chậm lại đáng kể trong tháng 11 khi các quỹ ETF Bắc Mỹ ghi nhận nguồn vàng đổ vào lần đầu tiên sau 5 tháng.

Với giá vàng tăng, có thể nhiều dòng vàng sẽ chảy vào các quỹ ETF hơn trong những tháng tới, từ đó thúc đẩy nhu cầu vàng nói chung trên toàn cầu. Nghiên cứu của Ngân hàng Saxo nhận định, việc giá tăng cùng với kỳ vọng về môi trường lãi suất thấp hơn cũng có thể kéo một số nhà đầu tư quay trở lại với vàng.

Yếu tố lớn nhất thúc đẩy thị trường kim loại quý là chính sách tiền tệ của FED. Sự phục hồi của vàng bắt đầu khi thị trường bắt đầu dự đoán FED sẽ chấm dứt tăng lãi suất và chuyển hướng sang cắt giảm. Tại cuộc họp Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC) vào tháng 12/2022, FED không thực hiện bất kỳ động thái chính sách nào, nhưng công bố biểu đồ chấm, tiết lộ 03 lần cắt giảm lãi suất vào năm 2024 và 04 lần cắt giảm khác vào năm 2025. Lãi suất được kỳ vọng sẽ hạ xuống 2-2,5%. FED cắt giảm lãi suất sẽ có tác động tích cực đối với vàng. Vàng đã hoạt động khá tốt trong năm 2023 bất chấp những cơn gió ngược, đồng đô la mạnh và cả suy nghĩ rằng lãi suất dài hạn cao là điều không tốt cho vàng.

Về mặt lịch sử, tháng 1 tốt đối với vàng. Theo dữ liệu của Hội đồng Vàng Thế giới, kể từ năm 1971, vàng có mức sinh lời trung bình là 1,79% trong tháng 1, gần gấp 03 lần mức trung bình dài hạn hàng tháng. Trong cùng thời gian đó, vàng đã ghi nhận lợi nhuận dương trong tháng 1 với tỷ lệ gần 60%. Tuy nhiên, điều này không xảy ra trong 2 năm gần đây (vào 2021 và 2022) là giai đoạn đồng đô la Mỹ mạnh lên.

Hội đồng Vàng Thế giới chỉ ra 03 yếu tố có thể thúc đẩy hiệu suất của vàng trong tháng 1, đó là tái cân bằng danh mục đầu tư đầu năm, sản lượng thực tế giảm theo mùa và dự trữ vàng ở Đông Á trước Tết Nguyên đán.

- Nguồn cung cầu vàng trong nước và trên thế giới: Vàng cũng là một loại hàng hóa nên giá cả cũng thay đổi theo quy luật cung cầu và phụ thuộc vào những quốc gia có dự trữ vàng và sản lượng xuất khẩu lớn. Với vai trò là tài sản trú ẩn an toàn sẽ tiếp tục được tiến hành hoạt động đầu tư vàng, nhưng việc nới lỏng tiền tệ và đà giảm nhẹ giá ổn định của đồng đô la lại có thể khiến dòng tiền đổ vào vàng.

Dự báo thị trường vàng quý I và năm 2024

Giá vàng trong nước và thế giới trong thời gian qua đã ghi nhận đà tăng, nhất là giá vàng trong nước. Nguyên nhân được nhận định là do những lo ngại về một cuộc suy thoái kinh tế trong quý IV/2023 đã hỗ trợ giá vàng. Kim loại quý lấy lại mốc 2.000 USD/ounce trong quý cuối năm. Về dài hạn, giá vàng thế giới được dự báo sẽ tiếp tục tăng do tình hình kinh tế - chính trị thế giới chưa ổn định, cuộc xung đột vẫn chưa kết thúc; nguy cơ lạm phát tăng vẫn có khả năng cao do các gói kích thích kinh tế của các nền kinh tế lớn khiến các nhà đầu tư lại tìm tới vàng để làm nơi trú ẩn an toàn. Giá vàng trong nước chủ yếu biến động theo giá vàng thế giới. Dự báo quý I/2024 giá vàng SJC trong nước tiếp tục tăng.