Nguồn: Bộ Công Thương

Trên thị trường thế giới, cung xăng dầu tiếp tục chịu ảnh hưởng từ việc các nước châu Âu đã thống nhất tăng mức cấm vận đối với các sản phẩm xăng dầu từ Nga, trong khi đó tồn kho dầu thô của Mỹ vẫn ở mức thấp. Cầu xăng dầu tiếp tục tăng theo đà phục hồi các hoạt động kinh tế - xã hội khi dịch bệnh COVID-19 được kiểm soát tốt hơn. Bình quân, giá thành phẩm xăng dầu thế giới giữa kỳ điều hành giá ngày 01/6/2022 và kỳ điều hành ngày 23/5/2022 là: 144,006 USD/thùng xăng RON92 dùng để pha chế xăng E5RON92 (tăng 2,637 USD/thùng, tương đương tăng 1,87% so với kỳ trước); 151,947 USD/thùng xăng RON95 (tăng 5,746 USD/thùng, tương đương tăng 3,93% so với kỳ trước); 144,686 USD/thùng dầu hỏa (tăng 6,836 USD/thùng, tương đương tăng 4,96% so với kỳ trước); 146,963 USD/thùng dầu diesel (tăng 6,170 USD/thùng, tương đương tăng 4,38% so với kỳ trước); 656,199 USD/tấn dầu mazut 180CST 3,5S (tăng 13,332 USD/tấn, tương đương tăng 2,07% so với kỳ trước).

Giá xăng dầu liên tục lập đỉnh, một số quốc gia đã thực hiện các biện pháp nhằm kiểm soát giá như:

Chính phủ Nam Phi hôm 31/5 đã công bố hàng loạt biện pháp để hãm đà tăng thẳng đứng của giá nhiên liệu trong nước. Họ gia hạn chính sách giảm thuế xăng dầu hiện ở mức 1,5 rand (0,1 USD) một lít cho đến đầu tháng 7. Chính sách này được công bố hồi tháng 3. Từ tháng 6, Bộ Năng lượng nước này cũng sẽ bỏ một khoản thuế quản lý hiện ở mức 0,1 rand một lít, áp dụng với xăng 95. Họ cũng đang đề xuất giảm giá nhiên liệu cơ bản thêm 0,03 rand một lít trong những tháng tới.

Tại Hàn Quốc, giá xăng hôm 30/5 lên 2.012 won (1,6 USD) một lít, tiến sát đỉnh lịch sử năm 2011. Tại Seoul, giá xăng là 2.088 won một lít, còn dầu diesel là 2.066 won.Thuế nhiên liệu tại Hàn Quốc đã giảm 30% từ ngày 1/5, thay vì 20% như kế hoạch. Trước đó, nước này chỉ dự định giảm thuế với xăng, dầu diesel và khí hoá lỏng (LPG) trong 6 tháng, đến hết tháng 4. Nhưng sau đó, họ phải gia hạn thêm 3 tháng, tới cuối tháng 7. Nước này cũng bỏ ngỏ khả năng tăng thêm mức giảm thuế nếu giá vẫn đà đi lên.

Giảm thuế cũng là cách Thái Lan lựa chọn để ghìm giá nhiên liệu. Thủ tướng Prayut Chan-o-cha thông báo gia hạn việc giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với dầu diesel thêm 2 tháng, đồng thời tăng mức giảm. Từ ngày 21/5 đến 20/7, thuế tiêu thụ đặc biệt với dầu diesel B5 sẽ giảm 5 baht một lít, tăng so với mức cũ là 3 baht. Mức thuế trước đây là 5,99 baht một lít.

ỞViệt Nam, các chuyên gia kinh tế cho rằng, trong điều kiện hiện nay, để duy trì đà phục hồi của tăng trưởng, hồi phục nền kinh tế sau dịch, việc kiểm soát đà tăng giá xăng dầu là cần thiết, với một số giải pháp cơ bản: (1) tiếp tục sử dụng hiệu quả linh hoạt quỹ bình ổn giá; (2) cần rà soát và tính toán lại các mức chi phí trong cơ cấu tính giá cơ sở xăng dầu và các loại thuế, phí. Thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng (VAT) với xăng là hai loại thuế có thể cân nhắc giảm trong ngắn hạn để hạ nhiệt giá xăng dầu trong nước. Hiện mức thuế suất (thuế tiêu thụ đặc biệt, VAT) đang áp dụng với mỗi lít xăng là 10%; (3) cần cócó giải pháp tổng thể đảm bảo đầy đủ nguồn cung xăng dầu lâu dài hơn cho nền kinh tế. Chính phủ sớm cho phép mở rộng, nâng cao năng lực dự trữ xăng dầu đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế, giảm bớt lệ thuộc và tác động của giá xăng dầu thế giới tăng cao đến sự ổn định và phát triển kinh tế trong nước, đồng thời làm tốt hơn dự báo để tránh rơi vào thế bị động về nguồn cung.Hiện dự trữ xăng dầu của Việt Nam chỉ được 5-7 ngày, nên cần tăng lượng lên gấp chục lần hiện nay với phương án dự trữ bằng hàng thay vì bằng tiền. Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa nguồn cung cả trong và ngoài nước; nghiên cứu nguồn cung thay thế, đảm bảo ổn định hơn nguồn cung trong nước.

Đối vớiHà Nội, với dự báo giá xăng sẽ còn tăng trong thời gian tới sẽ tác động rất lớn tới lạm phát và tăng trưởng kinh tế của Thủ đô, TP cần có những điều chỉnh mục tiêu và/hoặc xây dựng các phương án (kịch bản) để đạt được kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.TP phải có phương án cơ cấu lại sản xuất và tiêu dùng như: Tăng cường thay thế nguồn lực đầu vào trong sản xuất, đặc biệt đối với các nguồn lực liên quan đến xăng dầu và phụ phẩm từ xăng dầu (chẳng hạn, giảm và thay thế một phần phân bón vô cơ trong sản xuất nông nghiệp bằng phân bón hữu cơ); Khuyến khích người dân tăng cường sử dụng các loại phương tiện công cộng, sử dụng các loại phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, sử dụng nhiên liệu thay thế, sản xuất xanh, tiêu dùng xanh...; Phát triển kinh tế tuần hoàn để phát huy những lợi ích (bảo vệ môi trường, tiết kiệm chi phí…) từ loại hình kinh tế này.

Giải quyết bài toán ùn tắc giao thông cũng là một trong những giải pháp trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao hiện naybởi ùn tắc giao thông ảnh hưởng trực tiếp tới chi phí xăng dầu của người dân và doanh nghiệp đặc biệt là doanh nghiệp vận tải, như việc phân làn, phân luồng phương tiện hợp lý, tăng cường các phương tiện giao thông công cộng…

Ngoài ra, TP cần nghiên cứu có chính sách để hỗ trợ sản xuất - kinh doanh, hỗ trợ người dân bằng hình thức thích hợp trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao./.