Về phía nhóm tư vấn thiết kế trùng tu, cải tạo khẳng định rằng, tất cả điều được tham khảo, nghiên cứu kỹ càng trước khi trùng tu.

Đã nghiên cứu trước khi chọn màu sơn

Chiều 11/1, chúng tôi quay trở lại công trình Đài chiến sĩ trận vong hay còn được gọi với cái tên: “Bia Quốc Học”, bên cạnh các khâu hoàn thiện, công trình này được sơn màu vàng mà theo nhiều người là chói, lạ mắt, không giữ nguyên nét cổ kính như trước và làm mất đi vẻ hài hòa với các công trình kiến trúc khác dọc theo bờ sông Hương, đường Lê Lợi.

Trao đổi với báo chí ngay tại công trình, ông Lê Văn Quảng, Phó Giám đốc Phân Viện Khoa học công nghệ xây dựng miền Trung – thành viên tham gia nhóm tư vấn thiết kế trùng tu, cải tạo cho biết, đã tiếp nhận khá nhiều ý kiến khen, chê về công trình Đài chiến sĩ trận vong. Tuy nhiên, ông khẳng định trước khi quyết định sơn màu vàng đã nghiên cứu nhiều tài liệu cũng như đối chứng thực tế. “Mặc dù Đài chiến sĩ trận vong chưa được công nhận di tích nhưng vẫn được ứng xử như một di tích bởi nó có giá trị kiến trúc, nghệ thuật, văn hóa tiêu biểu của Huế, nên khi trùng tu đến đâu chúng tôi đều chụp ảnh, phân tích và xử lý màu đến đó”, ông Quảng nói.

Lý giải về màu sắc, ông cho rằng giai đoạn đầu khi mới sơn thì màu đậm. Qua thời gian, tiếp xúc với không khí, môi trường thì màu sẽ trầm dần và sẽ trở lại màu sắc cổ kính như trước đây.

Trước những câu hỏi xoay quay việc tại sao lại bóc toàn bộ vữa mà không tu bổ theo hướng hư đâu sửa đó, ông Quảng cho rằng sau khi kiểm tra phát hiện phần mái hư hỏng toàn bộ, tường có khả năng sụp đổ, cùng với đó nếu chọn phương án hư đâu chắp vá đó thì rất khó nhìn. Tuy nhiên, các hoa văn vẫn được đơn vị giữ nguyên trạng “Chúng tôi vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để dự phòng trường hợp có bổ sung hay điều chỉnh”, ông Quảng cho hay.

Sẽ mời hội đồng thẩm định lại

Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, đây là một trong những công trình có giá trị kiến trúc, nghệ thuật, văn hóa của Huế nên phải cẩn trọng, cần giữ được tính nguyên bản của nó. Ngoài ý nghĩa tri ân, công trình này còn như một giá trị kiến trúc đẹp, vừa truyền thống, vừa có tính cách tân trong thời kỳ giao thoa, dung hợp giữa văn hóa châu Âu và văn hóa truyền thống Huế.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa cho rằng, chuyện trùng tu, cải tạo Đài chiến sĩ trận vong những ngày qua làm “nóng” dư luận, ai cũng ngỡ ngàng với màu sắc và cách làm chưa thực sự hợp lý. Tuy chưa có quyết định nào công nhận Đài chiến sĩ trận vong là di tích nhưng ai cũng cảm nhận được công trình có một giá trị về lịch sử, thẩm mỹ và rất đặc trưng ở Huế.

Tất nhiên công trình này đã xuống cấp và việc tu bổ là một nỗ lực đáng ghi nhận của phía thành phố. Nhưng đúng ra, giải pháp tốt nhất là làm giống tu bổ di tích, nghĩa là hư hỏng phần nào thì sửa phần đó, phần nào còn nguyên thì để lại. “Tôi biết khi làm công trình này, phía thành phố có thành lập hội đồng có các sở, ban, ngành. Nhưng theo tôi, hội đồng này lẽ ra nên có nhiều nhà nghiên cứu am hiểu về văn hóa, thậm chí là Hán – Nôm (vì trên đó có ghi chữ Hán) và các kiến trúc sư có nhiều kinh nghiệm trong việc tu bổ di tích. Tôi nghĩ nếu nói về quy trình thì họ đã làm đúng nhưng chất lượng thì chưa thực sự hiệu quả”, ông Hoa nhấn mạnh.

Bàn về vấn đề màu sắc, ông Hoa cho rằng sơn màu vàng là hơi “chỏi”. Trong tư liệu và ảnh cho thấy, có nhiều phần không phải màu vàng như công trình mới sửa chữa hiện nay, đơn cử như giữa bia trước đây là màu trắng. Và, cách giải thích màu hơi mới một vài năm sẽ xuống màu là chưa thuyết phục. Không phủ nhận đó là kỹ thuật truyền thống nhưng để nói chuyện thay đổi màu sau vài năm thì không phải dễ. “Đã đến lúc UBND thành phố nên cầu thị, mời một hội đồng, chú trọng đến chất lượng thành viên hội đồng, có nhiều nhà nghiên cứu để bàn bạc hướng tiếp theo, cân nhắc đến việc thay đổi màu sơn, khôi phục lại các họa tiết cũ (khánh, huy chương, tên những chiến sĩ tử trận)”, ông Hoa ý kiến.

Trước đó, Báo Thừa Thiên Huế có hai bài (“Cẩn trọng trong việc trùng tu Đài chiến sĩ trận vong” ngày 14/11/2016 và “Lo ngại trong việc thay đổi màu sắc” ngày 24/11/2016) phản ánh xung quanh vấn đề này.

PHAN THÀNH – HỮU PHÚC