Vị hoa đắng bùi, thoảng hương đu đủ non

Hồi còn bé, đu đủ đối với tôi là người bạn. Bẻ một cọng đu đủ, cắt gọn hai đầu, sau đó thì tha hồ pha xà phòng thổi bong bong suốt buổi. Nhựa đu đủ non hơi ngứa, vì thế lũ trẻ nít chúng tôi chỉ hong hóng quả hườm hườm đến quả chín rục trên cây. Mà riêng chi mấy đứa hau hau chúng tôi, những chú chích chòe, chào mào cũng mê đu đủ chín. Vị ngọt, cái mát thanh thanh của đu đủ ăn là nghiền. Vui nhất là lúc đu đủ hườm giòn, miếng nào miếng ấy rùm rụm, nhai vừa thích vừa ngon.

Cũng đến là kỳ, đu đủ có cây bình thường trĩu trịt quả, cây lại quanh năm suốt tháng một bóng quả cũng chẳng có. Cái anh đu đủ đực này thật lạ, suốt ngày thả bông giỡn bướm. Nhưng bù lại, hoa đu đủ lại là nguyên liệu làm nên những món ngon tuyệt vời.

Để làm món ăn từ hoa đu đủ đực, điều cần thiết đầu tiên là phải luộc kỹ. Vị hoa đắng, đắng đến mức nhăn mặt. Nhưng khi đã sơ chế kỹ càng, vị đắng dịu đi, thì cái thanh tao, cái bùi của hoa mới có dịp tỏa sáng. Trong đó, đơn giản và chân chất nhất phải kể đến hoa đu đủ xào tỏi.

Hái hoa, mang hoa rửa sạch, loại bỏ cuống, chỉ giữ lại búp và những cánh hoa màu ngà. Sau đó cho hoa vào nấu sôi tầm 30 phút. Để thật ngon, không quá đắng, khi vớt hoa ra phải xả nước lạnh, vò hoa, sau đó vắt ráo nước. Đó là cách làm của tôi. Cách thứ hai là luộc hoa hai, ba đợt để xả đắng chứ không vò hoa. Thế là ta có ngay thành phẩm hoa đu đủ mềm mướt, màu ngà trông ngon mắt vô cùng.

Chút xíu dầu, phi tỏi thơm lừng, vàng hươm rồi cho hoa vào. Nhẹ tay đảo hoa, nêm nếm chút nước mắm, tiêu, ớt, mì chính. Thông thường tôi chẳng cho muối vì hoa ngấm gia vị rất mạnh, nếu nêm muối thì phải gia giảm thật nhẹ tay. Xóc xóc thật nhẹ chút xíu nữa là có ngay đĩa hoa đu đủ xào tỏi thơm nức mũi.

Hoa đu đủ mềm mướt đặc trưng, thơm ngấm mùi tiêu, tỏi, ớt, đậm đà hương nước mắm. Cánh hoa không còn hăng, đắng gắt mà chuyển sang vị đắng bùi, dịu dàng. Món hoa đu đủ xào tỏi thoang thoảng mùi đu đủ non nhưng không ngái. Gắp vài cọng hoa, và chén cơm nóng, vị giác như chợt bừng tỉnh, vừa ăn vừa gật gù khen cái thấm tháp, tươi ngon tuyệt diệu của đất trời.

Ngoài xào tỏi, hoa đu đủ đực có thể làm gỏi, nấu canh, luộc chấm nước mắm. Nhưng dù món ngon nào, vị hoa vẫn thế, chút đăng đắng, bùi bùi, hương đu đủ thoảng đưa như làn gió. Có khác chăng là với món nộm, vị hoa thanh thanh, món canh đằm thắm, và món luộc thì tinh tế.

Ở quê tôi, nhiều người chuộng nước nấu từ hoa đu đủ. Đây là bài thuốc dân gian có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm ho, khan tiếng. Riêng tôi, những dịp may có cây đu đủ đực mọc trong vườn, tôi lại khấp khởi trong lòng. Nó không chỉ là niềm vui được chế biến những món ăn dân dã, đậm đà, đó còn là vùng trời bao la của những ký ức tuổi thơ đẹp đẽ.

Bài, ảnh: MAI HUẾ